Jahon iqtisodiyoti rivoji yoqilgi-energetik va boshqa turdagi mineral resurslarning qollanilishining doimiy ortishi bilan boradi. Rangli va ligerlovchi metallarning ishlatilishi oxirgi 100 yil ichida 35 marta ortdi

Kirish

Jahon iqtisodiyoti rivoji yoqilgi-energetik va boshqa turdagi mineral resurslarning qollanilishining doimiy ortishi bilan boradi. Rangli va ligerlovchi metallarning ishlatilishi oxirgi 100 yil ichida 35 marta ortdi. XXI asrda barcha turdagi mineral xomashyolarning ishlatilishi jadallashgan suratda davom etmoqda. Yaqin 50 yilda mineral xomashyolarni qazib olishning hajmi 5 martadan koproq ortishi taxmin qilinmoqda.

Shu bilan bir qatorda qayta ishlanayotgan rudalarning tarkibidagi qimmatbaho komponentlarning miqdori toxtovsiz pasaymoqda. Oxirgi 20 yil ichida rudalar tarkibidagi rangli metallarning miqdori 1,31,5 marta kamaydi, boyitishga kelayotgan umumiy massa boyicha murakkab tarkibli rudalarning miqdori 40 % gacha ortdi.
Qayta ishlanadigan foydali qazilmalar tarkibining murakkablashishi, ekspluatatsiyaga yangi turdagi konlarni jalb qilish va xomashyodan kompleks foydalanish konchilik sohalarining barcha jabhalarini bitta umumiy texnologiyaga integratsiyalash zaruratini yuzaga keltiradi.
Foydali qazilmalarni birlamchi qayta ishlash texnika va texnologiya saviyasidan kelib chiqib, tabiiy resurslardan kompleks foydalanish va atrof-muhitni muhofaza qilish choralariga bogliq.
Hozirgi vaqtda qazib olinayotgan rangli va nodir metall rudalarining 100 foizi, qora metallarning 90 foizi va energetik komirning kop qismi, kimyoviy xomashyolarning barchasi va qurilish materiallari ishlab chiqariladigan xomashyolarning asosiy qismi boyitishga yonaltiriladi.
O’zbekiston oz taraqqiyot istiqbollari jihatidan qulay geografik strategik mavqeyiga ega bolib, tabiiy xomashyo resurslari boyicha dunyoda yetakchi orinlardan birini egallaydi. Hozirgi kunda turli foydali qazilma konlari va madan namoyon bolgan istiqbolli makon va joylar aniqlanib, bu borada keng kolamda ilmiy tadqiqot izlanish ishlari jadallashib bormoqda.
Mazkur oquv qollanmada hozirgi zamon fan va texnika yutuqlarini inobatga olgan holda, foydali qazilmalarni boyitishga tayyorlash jarayonlari: maydalash, galvirlash, yanchish va tasniflash jarayonlarining, foydali qazilmalardan qimmatbaho komponentlarni ajratish usullari: gravitatsiya, flotatsiya, magnit va elektr maydonlarida foydali qazilmalarni boyitish jarayonlarining va boyitishda yordamchi jaryonlarining nazariyalari keltirilgan.
Ushbu oquv qollanma Oliy oquv yurtlarining Konchilik ishi hamda Metallurgiya yonalishlari boyicha talim olayotgan bakalavrlar, shu sohada tahsil olayotgan magistr va yosh boyituvchi mutaxassislar uchun mo`ljanlangan.
Hozirgi vaqtdaRespublikamizdasanoatrivojigakattae’tiborqaratilganbo‘lib, undaishlabchiqarishningo‘rnibeqiyosdir. Davlatimizningiqtisodiyo‘sishinita’minlashuchunyurtboshimizSH.M.Mirziyoevtashabbusibilanranglivanodirmetallarniishlabchiqarishhajmini foizgako‘tarishrejalashtirildi. Bumaqsadlarniamalgaoshirishdametallurgiyasanoatiningko‘lamivahissasimuhimaxamiyatkasbetadi.
Maxsulotningeksportdayuqoriqo‘shimchaqiymatbilano‘sishiiqtisodiyotimizningimkoniyatlarivarivojlanayotganpotensialixaqidaguvohlikberadi. SHuningbilanbirgaxomashyoresusrlaridatez-teztakrorlanadiganjaxonqiymatio‘zgarishlarieksportgaaloqadormuximyutuqlarningpasyishigaolibkeladi. Xozirgijaxoniqtisodiykrizissharoitidaeksportgamuximxomashyoyunalishinivaortiqchaxavfxatartasirixolidajaxonbozorininginjiqliklarivalyutaqiymatiningpasyishigaolibkeladi. Ayrimmamlakatlariqtisodiningmoliyaviybarqarorlashuviyomonlashuvigasababbuladi.
O‘zbekistonRespublikasierostivaustiboyliklariningmo‘lligi, shuningdekmis, qo‘rg‘oshin, rux, oltin, kumush, volfram, yonuvchigazlarvaboshqaayrimfoydaliqazilmalarbo‘yichadunyomamlakatlariorasidaetakchio‘rinlardanbiriniegallaydi. Bugungikunda 100 gayaqinmineralxom-ashyolarturlariizlabtopilganvatasdiqlanganzaxiragakiritilgan.
Konmetallurgiyasohasidametalolishaketadiganumumiyxarajatlarning 50% danko‘piaynanrudalarnimaydalashvayanchishjarayonlarigato‘g‘rikeladi. SHundayekanrudalarniqaytaishlashgatayyorlashdamaydalashvayanchishjarayonlaridayuqorisamaradorlikkaegabo‘lganenergiyatejamkortexnikavatexnologiyalardanfoydalanganholdamahsulottannarxinipasaytirishnita’minlashbugungikundagidolzarbvazifalardanbirisanadali.

1. NAZARIYQISM

1.1 Slanets rudalari haqida umumiy ma’lumot