Jahon iqtisodiyoti rivoji yoqilgi-energetik va boshqa turdagi mineral resurslarning qollanilishining doimiy ortishi bilan boradi. Rangli va ligerlovchi metallarning ishlatilishi oxirgi 100 yil ichida 35 marta ortdi

Slanetslar — turli xil tarkibdagi metamorfik togʻ jinslari. Tarkibiga kiruvchi jinslar deyarli parallel holda joylashgan choʻziq yoki varaqsimon minerallar majmuidan iborat boʻlgani uchun yupqa varaqlarga oson ajraladi. Regional metamorfizm darajasiga koʻra, Slanets2 yirik guruhga ajratiladi: kuchsiz metamorflashgan togʻ jinslari — gilli S. va chuqur metamorflashgan kristalli S. Gilli Slanets. koʻproq gilli minerallar, gidroslyudalar, baʼzan montmorillonitdan tarkib topgan boʻladi. Kristalli Slanetsorasida tarkibidagi minerallar (slyudalar, amfibollar, dala shpatlari va kvars)ga koʻra, slyudali Slanetsga (biotitli, muskovitli, baʼzan paragonitli) ajratiladi; bu Slanetsda dala shpatlari va kvarsning ortishi bilan gneyslarga, amfibolitli Slanetsda amfibolshyalarga aylanadi. Baʼzan kristalli Slanetstarkibidagi nisbatan kam uchraydigan mineral nomi bilan ataladi: granitli, stavrolitli, kainitli Slanetsva h.k. Fillitlar, xloritli Slanetsva yashil Slanetsgilli va kristalli Slanetsoraligʻidagi togʻjinslaridir, yuzaroq chuqurliklarda yashilslanets fatsiya deb ataladigan sharoitda metamorfizmga uchragan, ularning tarkibida, slyudalardan tashqari, yashil rangli minerallar (xlorit, epidot va turli amfibollar) koʻp. Yashil Slanetschoʻkindi va vulkan jinslaridan hosil boʻladi. Mukammal qavatqavatlangan gilli S. tomlarni yopishda ishlatiladi. Gneyslarga yaqin boʻlgan kristalli Slanetsdan kurilish materiali, olovbardosh mahsulotlar ishlab chiqarishda xom ashyo sifatida foydalaniladi. Organik moddalar bilan boyigan gilli Slanetsyonuvchi slanetslar sifatida qoʻllaniladi. Qora rangli va tarkibida vanadiy, fosfor, bor kabi mikroelementlar boʻlgan Slanetsqishloq xoʻjaligida tabiiy oʻgʻit sifatida ishlatiladi. Oʻzbekistonning Zirabuloq, Ziyovuddin, Nurota, Qizilqum, Sulton Uvays togʻlarida Slanetskeng tarqalgan. Slanetsni oʻrganish ular bilan bogʻliq foydali qazilmalarni topishga imkon beradi.

1.2. Geografik taqsimot

Dunyo bo'ylab slanets slanetsining geografik joylashuvi bo'yicha to'liq ma'lumot mavjud emas. Slanetsning ma'lum bo'lgan 600 ga yaqin konlari butun dunyo bo'ylab tarqalib ketgan va bundan mustasno, har qanday qit'ada mavjud. Antarktida, slanets uchun hali o'rganilmagan.[3][10] Yog 'slanetsining resurslari katta ichki ko'l tomonidan hosil bo'lgan Yashil daryo qatlamlari kabi yirik cheklangan konda to'planishi mumkin. Ularning qalinligi bir necha metr bo'lishi mumkin, ammo asl ko'lning kattaligi bilan cheklangan. Ular shuningdek, Amerikaning sharqiy dengiz bo'yida joylashgan, sayoz dengiz mahsuloti bo'lgan yotqiziqlarga o'xshab ketishi mumkin, chunki ular juda nozik, ammo yonma-yon kengayib, minglab kvadrat kilometrlarni o'z ichiga oladi.

Slanetsning eng yirik konlari (tugadi) 1 mlrd tonna) (Dyni 2006)[7]

Depozit	Mamlakat	Davr	O'z o'rnida slanetsli neft resurslari (million barrel)	O'z o'rnida slanetsli neft resurslari (million metr)
Yashil daryo shakllanishi	Qo'shma Shtatlar	Paleogen	1,466,000	213,000
Fosforiya shakllanishi	Qo'shma Shtatlar	Permian	250,000	35,775
Sharqiy devoncha	Qo'shma Shtatlar	Devoniy	189,000	27,000
Heath Formation	Qo'shma Shtatlar	Erta karbon davri	180,000	25,578
Olenyok havzasi	Rossiya	Kembriy	167,715	24,000
Kongo	Kongo Demokratik Respublikasi	?	100,000	14,310
Irati shakllanishi	Braziliya	Permian	80,000	11,448
Sitsiliya	Italiya	?	63,000	9,015
Tarfaya	Marokash	Bo'r	42,145	6,448
Volga havzasi	Rossiya	?	31,447	4,500
Leningrad koni	Boltiq moyi slanets havzasi	Rossiya Ordovik	25,157	3,600
Vychegodsk havzasi	Rossiya	Yura davri	19,580	2,800
Vadi Maghar	Iordaniya	Bo'r	14,009	2,149
Graptolitik argillit	Estoniya	Ordovik	12,386	1,900
Timahdit	Marokash	Bo'r	11,236	1,719
Kollingvud slanetsi	Kanada	Ordovik	12,300	1,717
Italiya	Italiya	Trias	10,000	1,431

Afrika
Yog 'slanetsining asosiy konlari Kongo Demokratik Respublikasi (14,31 milliard metrik tonna slanets moyiga teng) va Marokash (12,3 milliard tonna yoki 8,16 milliard tonna slanets moyi). Kongodagi depozitlar hali to'g'ri o'rganilmagan. Marokashda eng yirik konlari bo'lgan o'nta joylarda slanetsli slanets konlari aniqlandi Tarfaya va Timahdite. Tarfaya va Timahditdagi zaxiralar yaxshi o'rganilgan bo'lsa-da, tijorat ekspluatatsiyasi hali boshlanmagan va faqat laboratoriya va tajriba-o'simlik tadqiqotlarining cheklangan dasturi amalga oshirilgan. Shuningdek, neft slanetsining zaxiralari mavjud Misr, Janubiy Afrika, Madagaskarva Nigeriya. Misrning asosiy konlari joylashgan Safaga-Al-Qusayr va Abu Tartur hududlari.
Osiyo
Slanetsning yirik konlari Xitoyda joylashgan bo'lib, uning hisob-kitoblariga ko'ra jami 32 milliard tonna, shundan 4,4 milliard tonnasi texnik jihatdan ekspluatatsiya qilinadi va iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqdir. 2008 yilda potentsial slanets nefti miqdori 354 milliard barrelga baholandi (5.63×1010 kubometr) va 2016 yilda 330 milliard barrel (5,2×1010 kub metr). Xitoyning asosiy slanetsli konlari va qazib olinishi yotadi Fushun va Liaoning; boshqalar joylashgan Maoming yilda Guandun, Xuadyan yilda Jilin, Heilongjiangva Shandun.[5] Professor Alan R. Kerol Viskonsin universiteti - Medison Xitoyning shimoliy-g'arbiy qismida joylashgan yuqori permiyadagi lakustrinli slanetsli slanets konlari, avvalgi global slanets slanetslari bo'yicha baholashda bo'lmagan, Yashil daryo qatlami bilan taqqoslanadi.
Xitoydan tashqari yirik konlar ham joylashgan Tailand (18,7 milliard tonna), Pokiston (227 milliard tonna, shundan 9,1 milliard tonna texnik jihatdan ekspluatatsiya qilinadi va iqtisodiy jihatdan foydalidir), Qozog'iston (bir necha konlar; Kenderlik konidagi yirik kon, 4 milliard tonna) va kurka (2,2 milliard tonna). Tailandning slanetsli neft konlari yaqinda Mae Sot, Tak viloyativa Li, Lamfun viloyati. Turkiyadagi depozitlar asosan o'rta va g'arbiy qismida joylashgan Anadolu. Ba'zi xabarlarga ko'ra, shuningdek O'zbekiston slanetsning asosiy neft konlari 47 milliard tonnani tashkil etadi, asosan joylashgan Sangruntau Baysun, Jom, O'rtabuloq, Oqtov, Uchkir va Qulbeshkakda ham.Slanetsning kichikroq zaxiralari ham topilgan Hindiston, Turkmaniston, Myanma, Armanistonva Mo'g'uliston.
Evropa
Chiqib ketish ning Ordovik kukersit neft slanetsi, shimoliy Estoniya
Evropadagi eng yirik slanetsli slanets zaxiralari joylashgan Rossiya (35,47 milliard tonna slanets moyiga teng). Asosiy konlar Volga-Petchyorsk viloyatida va Boltiq moyi slanetslar havzasida joylashgan. Slanetsli boshqa yirik slanets konlari Evropa ichida joylashgan Italiya (10,45 milliard tonna slanets moy), Estoniya (2,49 milliard tonna slanets moyi), Frantsiya (1 milliard metrik tonna slanets moyi), Belorussiya (1 milliard metrik tonna slanets moyi), Shvetsiya (875 million metrik tonna slanets moyi), Ukraina (600 million metrik tonna slanets moyi) va Birlashgan Qirollik (500 million metrik tonna slanets moyi). Neft slanetsining zaxiralari ham mavjud Germaniya, Lyuksemburg, Ispaniya, Bolgariya, Vengriya, Polsha, Serbiya, Avstriya, Albaniyava Ruminiya.
Yaqin Sharq. Slanetsning muhim konlari Isroilda joylashgan (taxminan 250 milliard barrelga teng (4,0)×1010 kubometr) slanets moyi) va Iordaniyada (taxminan 102 milliard barrelga (1,62) teng×1010 kub metr) slanets moyi). 2008 yilda ushbu resurslar 4 milliard barrel (640 000 000 kubometr) slanets yog'i va 34,172 milliard barrel (5,4329)×109 kub metr) mos ravishda slanets moyi. Iordaniya neft slanetslari yuqori sifatli, garchi ular g'arbiy AQSh slanetsi bilan taqqoslansa ham oltingugurt tarkib yuqori. Eng yaxshi o'rganilgan konlar El-Lajjun, Sultani va Juref ed Daravish Iordaniyaning g'arbiy-markazida joylashgan bo'lib, Yarmuk koni, uning shimoliy chegarasiga yaqin, cho'zilib ketadi Suriya. Isroil konlarining aksariyati shimolning Rotem havzasi mintaqasida joylashgan Salbiy cho'l yaqinida O'lik dengiz. Isroil neft slanetsi isitish qiymati va neft rentabelligi nisbatan past.