Bioinformatika va biomexanika

Topshiriqlar. 
1.
 
Vicon, 
Qualysis, 
Kistler 
kabi komplekslarning 
tuzilishi, 
ishlash 
prinspi, arxitekturasi, dasturiy-apparat vositalarini taxlil qilish. 
2.
 
Yuqoridagi komlekslar bilan o‘zimizning laboratoriyada joylashgan dasturiy- 
apparat vositalarning qiyosiy taxlilini amalga oshiring. 
3.
 
Yuqoridagi tizimlardan ixtiyoriy bittasi tanlanadi. 

---

6– Laboratoriya ish 
Mavzu:
Mushaklar biomexanikasi, EMG signalini tabiati va xususiyati. 
Ishdan maqsad: 
Taxlil qiluvchi dasturiy-apparat BITalino dasturiy kompleksda real 
vaqda mushaklardan olingan signallarni tahlil qilish va MATLAB paketida qayta 
ishlov berish.
Biosignallarni 
tibbiyot 
sohasida 
keng 
foydalaniladigan 
turlariga 
elektromiografiya (EMG) misol bo‘la oladi. So‘ngi bir necha o‘n yillar mobaynida 
muhandislik tamoyillari va asbob-uskunalarini ushbu mavzuga tadbiq etish 
zamonaviy dunyoning zamonaviy texnika va ilmiy yutuqlariga olib boradigan 
muhim ahamiyatga ega yo‘l ekanligini isbotladi. Bugungi kunda ushbu mavzu 
global mavzuga aylanib bormoqda. Biosignallarni zamonaviy usullarni qo‘llagan 
xolda insonning ish faoliyatini monitoring qilish va xulosa qiluvchi mexanik 
muhandislik qurilmalarini tadqiq qilish orqali bu mavzuni rivojlantirishimiz 
mumkin bo‘ladi. Ammo shunga qaramay, biosignallarni qayta ishlash, 
eksperimental faoliyat o‘tkazish apparat va dasturiy muhit tomonidan bir qancha 
qiyinchiliklarga olib kelmoqda [1]. 
Shuning uchun xam bizga biosignallarni qayta ishlash va ularni xayotga tadbiq 
etadigan innovatsion dasturiy va apparat komplekslarni o‘rganish, shu bilan birga 
ular orqali ilmiy tadqiqotlar va ilmiy tajribalarni amalga oshirishga imkoniyat 
yaratib beradi. 
BITalino qurilmasi foydalanish uchun qulay va ixcham bo‘lib, uning yordamida 
biosignallarni o‘rganish orqali tibbiyotning nevrologiya, psixologiya, kardiologiya 
kabi soxalarda tashhis imkoniyatlarini oshirish va masofaviy (teletibbiyot) 
tibbiyotni rivojlantirish vazifalarini bajarishi 

---

mumkin bo‘ladi. Tadqiq etilayotgan qurilmani asosan quyidagi uchta rakursda 
ko‘rib chiqamiz: 
Asbob-uskunalar. Umuman olganda, ushbu qurilma biosignalni qayta ishlovchi 
xam nisbatan arzon va biosignal xususiyatlarining barchasini o‘lchash imkonini 
beruvchi kompakt to‘plamdan iborat. 
Qabul qilish. Aksariyat arzon vositalar faqatgina signalni yuqori darajada 
kirishini ta’minlash maqsadida ularning imkoniyatlarini sezilarli darajada cheklaydi 
(masalan mushak signallari – EMG faqat shu signalni qo‘llab-quvvatlaydi). Ushbu 
qurilmaga bir qancha turdagi kiruvchi va chiquvchi signal turlarini bir joyga 
(kompakt) jamlash va bir vaqtning o‘zida ishlov berish kabi xususiyatni amalga 
oshirish imkoniyati mavjud. Odatda eksperiment o‘tkazish qiziqarli bo‘lishi uchun 
bir qancha dasturiy va apparat bloklar yordamida tajribalar o‘tkaziladi. 
Qayta ishlash. Biosignallarning ma’lumotlarini tahlil qilish va o‘rganishda, 
odatda, filtratsiya, to‘lqin xarakteristikalarini aniqlash, xususiyatni ajratish kabi 
xodisalarni o‘z ichiga oladi. Asosiy qurilish bloklari Matlab va Labview kabi ilmiy 
hisob-kitob vositalari mavjud bo‘lsa-da, ammo algoritmlar va funksiyalarni 
biosignallarga bog‘lash bilan bartaraf etish uchun tuzilgan usullar to‘plamini 
tuzishda, xamda bu sohada ishlashni alohida (personal) ta’minlab berishga xizmat 
qiladi. 
BITalino yuqoridagi aytib o‘tilgan muommolarni bartaraf etish uchun 
mo‘ljallangan bo‘lib, biosignallarni aniqlovchi (BITalino), dasturiy ta’minot va 
amaliy dasturlar interfeysi (API), signallarni vizuallashtirish (OpenSignals) va 
multimodal biosintez ishlov berish (BioSPPy) kabi qismlardan iborat bo‘ladi.