O'zbekistonda sement sanqati

                 Fosfogipsni α-yarimgidratga aylanishi chizmasi. 

 

Fosfogips 

Trasportyor 

Repulpator 

Nasos 

To`planadigan sig`im 

Oraliq sig`im 

Maxsus sig`im 

Avtoklav 

Quvuruo`tkazgich 

Issiqlik almashtirg`ich 

Vakuum filtr 

Quritgich baraban 

Qabul qilgich bunker 

Tegirmon 

Pnevmanasos 

Tayyor mahsulot ombori 

---

 

13 

 

Institut  tavsiya  etgan  chizmaga  binoan  fosfogips  tasmali  transportyor 

yordamida  pulpa  tayyorlash  uchun  «chan»ga  (sig'imga)  uzatiladi.  Pulpada  suyuq 

va  qattiq  fazalar  nisbati  S:Q=4:1.  Keyin  pulpa  markazidan  qochirma  nasos  orqali 

quyultirgichga  yuboriladi.  Oqava  suvlar  kanalizatsiyaga  tushiriladi,  quyultirilgan 

pulpa  esa  (S:Q=1:1)  markazdan  qochirma  nasos  yordamida  repulpator  orqali 

qabulqilgichga  uzatiladi  va  bu  yerda  «tashabbuschi»  qo'shiladi.  Kristallanish 

jarayonini  normal  holga  keltirish  maqsadida  kaliy  yoki  bariy  maleinat  yoxud 

dastlabki  fosfogips  massasining  0,1%  miqdorida  har  ikki  modda  aralashmasidan 

foydalanish tavsiya etiladi. Qabulqilgichdan repulpator orqali markazdan qochirma 

nasos  vositasida  quyuq  pulpa  xom  pulpa  «chan»iga  haydaladi,  bu  yerdan  ventil 

roslagich  va  markazdan  qochirma  nasos  yordamida  quyuq  va  xom  pulpa 

aralashmasi  ketma-ket  o'matilgan  avtoklavlar  orqali  o'tkaziladi,  bu  avtoklavlarda 

gips degidratatsiyalanadi. a - yarim gidratli qaynoq pulpa ignani rostlagich hamda 

issiqlik  almashtirgichdan  o`tadi va aralashtirgichli  qabulqilgich  bakida to`planadi. 

Bu bak bug`dan isiydigan o`rama nay bilan ta`minlangan. 

Pulpa harorati 90 - 95

o 

C dan pasaymasligi uchun tasmali suzgichda suziladi. 

Suzgichdan  o`tkazilgan  suyuqlik  rezuardan  bakka  yuboriladi,  u  yerda  esa  nasos 

yordamida  «shan»ga  qaytariladi.  Qattiq  faza  (ya`ni  gips)  tasmali  transportyordan 

quritgich  barabaniga  uzatiladi.  Qurigan  gips  bunkerda  to`planadi.  Shu  yo`sinda 

hosil bo`lgan gips qog`oz qoplarga joylanadi. 

Chiqadigan  gazlar  natriy  metasilikat  eritmasi  yordamida  yuvilib,  ftorli 

gazlardan tozalanadi. 

Olimlardan  P.F.  Gordashevskiy  va  V.V.  Ivanitskiylarning  (Rossiya) 

ma`lumotiga  ko`ra,  fosfogipsdan  bunday  usulda  a  -  yarim  gidrat  tayyorlanganda 

300-500 markali mahsulot hosil bo`ladi.