N. K. Ramazonova kadrlar bilan ishlashni tashkil

Yakka mehnat nizolari. Mehnat nizolari komissiyalari tomo-
nidan, mehnat kodeksining 269-moddasida ko‘rsatilgan nizolar 
bundan mustasno. Tuman sudlari tomonidan ko‘rib chiqiladi. Xo-
dim mehnat nizosini hal qilish uchun o‘z xohishiga ko‘ra, komis-
siyaga bevosita sudga murojaat etishga haqlidir.
Yakka mehnat nizolarini ko‘rib chiqish tartibi mehnat kodek-
si bilan tartibga solinadi, mehnat nizolariga doir ishlarni tuman 
sudlarida ko‘rib chiqish tartibi esa bundan tashqari O‘zbekiston 
Respublikasi Fuqarolik-protsessual kodeksi bilan ham belgilana-
di.
Quyidagilar mehnat nizosini ko‘rish haqidagi ariza bilan sud-
ga murojaat qilish huquqiga egadirlar:
1) xodim, kasaba uyushmasi yoki xodimlarning boshqa 
vakillari;
2)  mehnatning huquq bo‘yicha inspektori;
3)  ish beruvchi, mehnat nizolari komissiyasining qaroriga ro-
zi bo‘lmagan taqdirda, shuningdek, unga xodim tomonidan yet-
kazilgan zararni qoplash haqidagi nizolar bo‘yicha;
4) prokuror, Mehnat nizolari quyidagi hollarda bevosita tu-
man sudlarida ko‘rib chiqiladi:
– agar xodimning ish joyida mehnat nizolari komissiyasi tu-
zilmagan bo‘lsa;
– ular mehnat shartnomasini bekor qilish asoslaridan qat’i 
na zar ishga tiklash to‘g‘risida mehnat shartnomasini bekor qilish 
vaqti va asoslari ta’rifini o‘zgartirish to‘g‘risida majburiy progul 
yoki kam haq to‘lanadigan ishni bajargan vaqt uchun haq to‘lashga 
doir bo‘lsa;
– ular xodim tomonidan ish beruvchiga yetkazilgan zararlar 
to‘lanishi haqida bo‘lsa;
– ular Mehnat kodeksining 78-moddasining 2-qismida na-
zarda tutilgan hollarda ishga qabul qilish rad etilgani haqida;

---

111
– ular ish beruvchi va kasaba uyushmasi yoki xodimlarning 
boshqa vakillik organi bilan oldindan kelishib hal etilgan masala-
lar yuzasidan kelib chiqqan bo‘lsa.
Mehnat nizosi mehnat nizolari komissiyalarida ko‘rilmagan 
degan vaj bilan xodimning arizasini ko‘rib chiqishni rad etish-
ga qo‘yilmaydi.
Jamoalarga doir mehnat nizolari – bu ish beruvchi va xodim-
lar jamoalari o‘rtasida mehnatning yangi shartlarini belgilash va 
mavjud shartlarini o‘zgartirish jamoa shartnomalari va kelishuv-
larini tuzish o‘zgartirish va bajarish yuzasidan kelib chiqqan ke-
lishmovchiliklardir. Mehnatning yangi shartlarini belgilash yoki 
mavjud shartlarini o‘zgartirish xususida jamoalarga doir mehnat 
nizolarini hal etish tartibi qonun bilan belgilab qo‘yiladi. Ush-
bu moddaning 3-qismida aytib o‘tilgan ishlarni sudlarda ko‘rib 
chiqish hamda sudlarning qarorlarini ijro etish vaqtida mehnat 
kodeksida yakka mehnat nizolari uchun belgilangan tegishli qoi-
dalar va muddatlar qo‘llaniladi.
Test
1.  Mehnat nizolarini qaysi organ ko‘rib chiqadi?
A)  korxona, muassasa komissiyalari
B)  kasaba uyushmasi komitetlari
C)  tuman (shahar) sudlari 
D)  A, B, C
2. Kasaba uyushmasi komiteti mehnat jamoasining ariza va 
shikoyatlarini manfaatdor xodimlar ishtirokida qancha muddat 
ichida ko‘rib chiqishlari lozim?
A)  3 kun
B)  10 kun
C)  bir oy 
D)  uch oy
3. Nizolarni hal qilish yakunida nizoli masala yuzasidan qa-
ror qabul qilinadi va taraflar qancha muddat ichida tanishtirila-
di?
A)  3 kun

---

112
B)  10 kun
C)  bir oy 
D)  uch oy
1
2
3
D
B
A