O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi urganch davlat universiteti

3.Boshqaruv samaradorligiga ta‟sir etuvchi omillar 
Iqtisodiy  samarani  miqdoriy  ifodalash  –  uni  pul  bilan  baholash  mumkin  bo‗lsa, 
ijtimoiy  sohadagi  umumiy  va  xususiy  ko‗rsatkichlarni  o‗lchash  juda  qiyin  yoki  o‗lchab 
bo‗lmaydi.  Gap  avval  xodimlarni  qanoatlantirish  va  ularning  ichki  va  tashqi  muhitga 
moslashish  qobiliyati  to‗g‗risida  bormoqda.  Shu  tariqa  firma  o‗z  xodimlarining 
faoliyatini,  axloqini,  ijtimoiy  muhitni  integratsiyalash  orqali  bu  xodimlarning  mehnat 
salohiyatidan samarali foydalanish, ularning o‗rtasidagi o‗zaro ishonchni mustahkamlash 
va  boshqa  omillar  hisobidan  o‗z  maqsadiga  erishadi.  Ijtimoiy  samaradorlikni  bu  va 
boshqa jihatlari boshqa kurslarda o‗rganiladi.  
Mehmonxona  industriyasi  menejmentiga  nisbatan  ikki  jihatni  ko‗rib  chiqish 
maqsadga  muvofiqdir.  Ijtimoiy  samaradorlikka  talablarning  ko‗p  qismi  mehnat 
resurslarini  boshqarish  tizimi  bilan  bog‗likligi  sababli  menejmentning  asosiy  vazifasi 
yaxshi mehnat sharoitini yaratish va o‗z xodimlarini professional rivojlantirish, ularning 
ishdagi  mavqeini  boshqarish  hisobiga  bu  xodimlarning  turmush  darajasini  oshirishni 
ta‘minlaydigan samarali turizm tuzilmasini barpo etishdan iborat. 

---

 

122 
Ma‘lumki, butun boshqaruv jarayoni (axborot harakati va boshqaruvga doir qarorlar 
qabul  qilish)  ma‘lum  tashkiliy  tizim  doirasida  kechadi.  Shuning  uchun,  samarali 
tashkiliy  tuzilmani  shakllantirishni  biz  ikki  jihatdan  –  bir  tomondan  umuman  turizmni 
boshqarishning  tashkiliy  tuzilishining  samaradorligi  belgilarini  aniqlashga  nisbatan  va 
ikkinchi 
tomondan 
unda 
qabul 
qilinadigan 
boshqaruvga 
oid 
qarorlarning 
samaradorligiga nisbatan ko‗rib chiqamiz. Shuni nazarda tutish lozimki, boshqaruvning 
tashkiliy tuzilmasi bilan boshqaruv faoliyati natijalari o‗rtasida o‗zaro bog‗liqlikni izlash 
qiyin. Mutloq ko‗pchilik hollarda tashkiliy tuzilma samaradorligi boshqariladigan obyekt 
faoliyatining  ko‗rsatkichlari  orqali  baholanadi.  Bu  yo‗nalishdagi  barcha  ishlar  tashkiliy 
tuzilmani  loyihalash  yoki  takomillashtirish  chog‗ida  uning  rivojlanishining  sifat 
ko‗rsatkichlarini hamda unga qo‗yiladigan talablarni hisobga olishdan iborat bo‗ladi. Bu 
talablarni quyidagi tarzda bayon qilish mumkin: 
- ishda takrorlash va mavoziylikni tugatish;  
-  firma  va  korxonalarni  yiriklashtirish  va  ularning  faoliyat  zonasini  belgilab 
qo‗yish;   
-  boshqaruv  vazifalarini  darajalar  va  tashkiliy-xo‗jalik  bo‗g‗inlari  bo‗yicha 
ixtisoslash va bir xil qilish; 
- boshqaruv apparatini qisqartirish va arzonlashtirish; 
- tashkiliy tuzilmaning tejamliligi, barqarorligi, moslashuvchanligi va ishonchliligi. 
Bu  talablarni  hisobga  olish  mehmonxona  xo‗jaligini  boshqarishning  samarali 
tuzilmasini  loyihalash  imkonini  beradi,  to‗g‗ri  boshqaruv  qarorlari  uning  natija 
keltiradigan omillaridir.