O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi urganch davlat universiteti

 
Mehmonxonani boshqarishning chiziqli tuzilmasi 
Rasmdan  ko‗rinadiki,  chiziqli  boshqarishda  har  bir  bo‗g‗in  va  har  bir  xodim  bitta 
rahbarga  ega  bo‗ladi.  Boshqarishning  barcha  komandalari  ana  shu  shaxs  orqali  bitta 
kanal  bo‗ylab  o‗tadi.  Bu  holda  boshqaruv  bo‗g‗inlari  o‗zlari  boshqaruvchi  obyektlar 
faoliyatining  barcha  natijalari  uchun  javob  beradilar.  Bunda  har  bir  obyektga  alohida 
rahbar  tayinlanadi  va  ularning  har  biri  barcha  turdagi  ishlarni  bajaradi  va  mazkur 
obyektni boshqarish bilan bog‗liq qarorlar qabul qiladi.  
Boshqaruvning  chiziqli  tuzilmasida  qarorlar  «yuqoridan  pastga»  zanjir  bo‗ylab 
uzatilgani,  boshqaruv  quyi  bo‗g‗inining  rahbari  nisbatan  yuqori  bo‗g‗in  rahbariga 
bo‗ysungani  uchun  muayyan  mehmonxona  rahbarlarining  o‗ziga  xos  ierarxiyasi 
shakllanadi.  Ayni  holda  yakkaboshchilik  prinsipi  amal  qiladi.  Uning  mohiyati  shundan 
iboratki, barcha xodimlar faqat bitta rahbarning buyruqlarini bajaradi. Yuqori boshqaruv 
organi ijrochilarning bevosita boshlig‗ini chetlab o‗tib, ularga ko‗rsatma berish huquqiga 
ega bo‗lmaydi. Boshqaruvning chiziqli tuzilmasi mantiqan izchilroq va shaklan aniqroq 
bo‗lsa-da,  uncha  moslashuvchan  emas.  Mazkur  tuzilma  oddiy  barqaror  masalalarni 
echishga  mo‗ljallanganligi  sababli  uning  doirasida  kompleks  masalalarni  echish  ancha 
qiyin  kechadi.  Chiziqli  tashkiliy  tuzilmaning  o‗ziga  xos  ijobiy  tomonlari  va 
kamchiliklari bor.  
Boshqaruv chiziqli tashkiliy tuzilmasining ijobiy tomonlari: 
1) farmoyishlarning birligi va aniqligi;   
2) ijrochilar harakatlarining muvofiqlashtirilganligi; 
3) boshqarishning soddaligi (aloqa kanali bitta); 
4) javobgarlik aniq belgilab qo‗yilishi; 
5) vazifalar tezkor hal etilishi; 
6) o‗z bo‗limi faoliyatining pirovard natijalari uchun rahbar shaxsan javob berishi.  
Boshqaruv chiziqli tashkiliy tuzilmasining kamchiliklari: 
1)  rahbarga  katta  talablar  qo‗yiladi;  u  boshqaruvning  barcha  funksiyalari  bo‗yicha 
samarali rahbarlikni ta‘minlash uchun har tomonlama puxta tayyorlangan bo‗lishi kerak; 
2) qarorlarni rejalashtirish va tayyorlash bo‗limi mavjud emas; 
3) axborot, qo‗l ostidagi xodimlar, yuqori rahbarlar bilan  haddan tashqari ko‗p; 
4) bunday boshqaruv sharoitida buyruqbozlik va rasmiyatchilik paydo bo‗lishi xavfi 
kuchli.  

---

 

28