Namangan davlat universiteti filologiya fakulteti

Каримова С.
Фурқат мувашшаҳлари. // Ўзбек тили ва адабиёти, 1998, 4-сон, 44-бет. 
33
 Юсупов Ш.
Тарих ва адаб бўстони. 
-
Т.: Мaънавият, 128-бет. 
34
М.Шайхзода.
Асарлар. Олти томлик. Бешинчи том. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги Абабиёт ва санъат 
нашриёти, 1973, 91-бет. 

---

25 
Yuz uza kokulmudur har sori pechu tob ila, 
Ganji husnungmu yotar yo ikki ajdar ustida. 
Bu o’rinda tasvirlanayotgan o’smalik qoshlarni, har sori silkinuvchi 
kokillarni To’ychi hofizga nima aloqasi bor? Ma’lum bo’ladiki, g’azalda butun 
boshqa bir mahbuba tasvirlangan bo’lib, u To’ychi hofiz ismi bilan bezalgan va 
chamasi, ashula qilib aytish uchun hofizga taqdim etilgan”
35
.
Muvashshah-g’azallar xususida akademik Aziz Qayumov: “Muvashshah-
g’azalda keltirilgan sifatlashlar, shoirona tasvirlar ko’proq sharq adabiyotiga xos 
an’anaviy xarakterga ega. Muvashshah shoir mahoratining bir namoyishi”
36
. – deb 
yozadi. 
Furqat muvashshahlari haqida aytilgan bunday fikrlar Muhammad 
Aminxo’ja Muqimiy ijodidagi muvashshahlarga ham to’liq aloqador. 
Umuman, XIX asrning ikkinchi yarmi – XX asr boshlari adabiyotida 
muvashshahchilik an’anasi keng tus olgani ma’lum. Furqat, Muqimiy, Zavqiy, 
Muhyi, Xaziniy, Rojiy, Zoriy, Qoriy singari ko’plab shoirlar ijodidagi 
muvashshahlar buning dalilidir. Bu davrning peshqadam shoiri Muhammad 
Aminxo’ja Muqimiy eng ko’p muvashshah ijod qilgani bilan ajralib turadi. Biroq 
shoir muvashshah-g’azallari hanuzgacha to’liq tadqiq etilgan emas. 
Muqimiy muvashshahlari shoir hayoti va ijodini o’rganishda muhim 
ahamiyatga ega. Izlanishlarimiz natijasida Muqimiy ijodiy merosida 70 ta 
muvashshah-g’azal mavjudligi aniqlandi. SHoir asarlarining eng so’nggi nashriga
37
50 ta muvashshah kiritilgan, 20 tasi esa shoir asarlari nashrlariga kirmay qolgan. 
Ulardan 8 tasi Ahmadjon Madaminov xizmati bilan 1997 yilda chop etilgan 
Muqimiy, Furqat va Zavqiyning yangi topilgan she’rlaridan tuzilgan “Yangi 
bayoz” kitobida berilgan. 1 tasi professor Sharif Yusupov
38
, 1 tasi adabiyotshunos 
Otabek Jo’raboevlar
39
tomonidan matbuotda Muqimiyning yangi topilgan she’rlari 
sifatida chop etilgan. Adabiyot ahliga ma’lum bo’lmagan 10 ta muvashshah-g’azal 
35