2 mavzu. Transformatorlar haqida umumiy tushunchalar, uning tuzilishi va ishlash prinsipi transformatorlar Reja

Transformatorlarda energiya isroflari quyidagilardan iborat: 
Chulg‘amlarning aktiv qarshiliklari hisobiga yuzaga keluvchi
Ri issiqlik isroflari. Bu isroflar Joul-Lens qonuniga ko‘ra chulg‘amlarning R
1
va 
R
2
aktiv qarshiliklari, hamda chulg‘amlardan o‘tayotgan I
1
va I
2
toklarning 
kvadratiga to‘g‘ri proporsional 

---

2
2
2
1
2
1
R
I
R
I
P
и


. 
Odatda bu isroflar kam quvvatli transformatorlarda yuqor bo‘ladi. Chunki kam 
quvvatli transformatorlarning mis simlari juda ingichka bo‘lib qarshiligi katta 
bo‘ladi. 
Magnit oqimining o‘zgaruvchanligi tufayli po‘lat o‘zakdagi Rp isroflar. Bu 
isroflar gisterezis tufayli yuzaga keluvchi quvvat isroflari Rg, hamda uyurmali 
toklar tufayli yuzaga keluvchi Ru isroflardan tashkil topadi 
У
п
Р
Р
P



. 
Transformatorning konstruksiyasi bilan bog‘liq bo‘lgan Rk quvvat isroflari. 
Qayd etilgan isroflar ichida issiqlik istroflari Ri va magnit oqimi isroflari Rp
transformatorning asosiy quvvat isrofini tashkil qiladi Risrof = Ri + Rp. Shunday 
qilib transformatorning foydali ish koeffitsienti
умумий
фойдвли
P
P


bu yerda
исрофи
фойдвли
умумий
P
P
Р


. 
Amalda transformatorlarning foydali ish koeffitsienti uning qay darajada 
yuklanganligiga va transformatorning quvvatiga ham bog‘liq. Nominal yuklamada 
ishlaganda transformatorning f.i.k. eng yuqori bo‘ladi. Katta quvvatli 
transformatorlarning f.i.k. 0,97-0,99% gacha, kichik quvvatli transformatorlarda 
esa 0,82-0,90 % bo‘lishi mumkin.