Rafiyev yengil aòLEÒika va uni o‘QIÒish meòodikasi

9- sinf.
Yugurish:
Vazifalar:
qisqa va o‘rta masofalarga yugurishga o‘rgatishni
davom ettirish. O‘quvchilarni ta’lim normalarini bajarishga
tayyorlash
O‘spirinlar
Vositalar:
40– 50 m ga takror yugurish (dam olish uchun 2 minut
oralatib 3–4 marta), 100 m ga tezkor yugurish, 600–800 m ga
yugurish yoki kross to‘siqlar osha 100–150, 200 m ga yugurish.
Qizlar:
20–30 m ga takror yugurish (dam olish uchun 2
minut oralatib 3–4 marta) 80–100 m gacha bosqichlarda estafetali
yugurish, 500 m ga kross. O‘zgaruvchan tezlikda 4 km yugurib
o‘tish. 4–5 to‘siq osha 100–150 m ga yugurish
Sakrashlar:
Vazifalar:
balandlikka “perekat” yoki “oshib o‘tish”, “fosberi-
flop” usulida, uzunlikka “orqaga egilish” usulida sakrashga
o‘rgatish, o‘rg‘anilgan usullarni takomillashtirish.
O‘spirinlar va qizlar
Vositalar:
balandlikka “oshib o‘tish” “fosbyeri-flop” usulida
va uzunlikka “orqaga egilib” sakrash.
Uloqtirishlar:
Vazifalar:
granatni yugurib kelib uloqtirish va yadroni sapchib
otishni davom ettirib, o‘rgatilgan uloqtirishlarni takomillashtirish.
Vositalar:
granat uloqtirish (o‘spirinlar 700 g, qizlar 500 g),
yadro uloqtirish (o‘spirinlar 5 kg, qizlar 3 kg).

---

54
Bolalar yozgi ta’til vaqtida shahardagi va shahar atrofidagi
oromgohlarda shug‘ullanadilar, jismoniy tarbiya o‘qituvchisi
yoki oldindan tayyorlab qo‘yilgan jamoatchi yo‘riqchilar
rahbarligida maktab maydonchalarida shug‘ullanadilar.
Maktabdagi yengil atletika seksiyasining kichik, o‘rta va
katta yoshlilar guruhlari materiallari, maktab jismoniy ma-
daniyat jamoasidagi sport seksiyasining dasturida ko‘rsatilgan.
Ayniqsa tayyorlov va kichik guruhlardagi o‘quvchilarning
mashg‘ulotlariga to‘xtalib o‘tish kerak. Eng muhimi, ularning
suyak tizimiga sakrash va og‘ir snaryadlarni otish va uloq-
tirishga bog‘liq turli xil og‘ir mashqlar bilan katta yuklama-
larni bermaslikni esdan chiqarmaslik kerak. Kichik guruhdagi
o‘quvchilarning mashg‘ulotlarida umumiy va maxsus jismoniy
tayyorgarlikni oshirishga yordam beruvchi mashqlar qo‘lla-
niladi. O‘quvchilar yugurish texnikasini egallab, yugurish
tezligini to‘g‘ri oshirib, uni saqlay olishlari, ma’lum tezlikda
estafeta tayoqchasini zonada uzata olishlari, yugurib kelib
depsina olishlari (uzunlikka va balandlikka sakrashda), to‘p
va granatni nishonga va uzoqqa uloqtira olishlari kerak.
O‘quv mashg‘ulotlarida o‘quvchilarni sportcha yurish,
pastki startdan yugurib chiqish, «oyoqlarni bukib» uzunlikka
sakrash, «hatlab o‘tish» va «oshib o‘tish» usulida balandlikka
sakrash, lappak va nayza uloqtirish, yadro itqitish texnikalari
bilan tanishtirish kerak.
O‘rta guruhdagi o‘quvchilar 60–100 m masofalarga yugu-
rish bo‘yicha mashq qila boshlaydilar, 200 m ga yugurish
bilan tanishadilar, 4
´
100 m li estafetada tayoqchani uzatish
texnikasini takomillashtiradilar va g‘ovlar osha yugurishni
o‘rgana boshlaydilar (ikkinchi o‘quv
 
yilida g‘ovlar balandligi
o‘g‘il bolalar uchun 91,4, qiz bolalar uchun 76 sm gacha
bo‘ladi). O‘quvchilar granatni uzoqqa uloqtirishni tako-
millashtiradilar, yadro itqitish va lappakni burilib uloqtirish
texnikasini o‘rganadilar, yugurib kelib nayza uloqtirish tex-
nikasi bilan tanishadilar va uzunlikka, balandlikka sakrash
uchun yugurib kelish va depsinish texnikalarini takomil-

---

55
lashtiradilar. O‘spirinlar ta’limning ikkinchi yili langar bilan
sakrash texnikasi bilan tanishadilar.
Katta guruhdagi o‘quvchilar maxsus jismoniy tayyor-
garlikni oshira borib, tanlangan sport turida yuqori natija
ko‘rsatish uchun mashq qila boshlaydilar. Ular bu paytda
pastki startni texnika jihatidan to‘g‘ri bajarish, burilish, to‘g‘ri
yo‘lkada yugurish va marraga kelishni bilishlari kerak. Bun-
dan tashqari, g‘ovlar osha yugurish texnikasini ham egal-
lashlari lozim. Uzunlikka va balandlikka texnik jihatdan
to‘g‘ri sakray olish, lappakni burilib uloqtirish va yadroni
sapchib itqita olishga o‘rgatish zarur.
Mashg‘ulotlar dasturiga turli xil sayrlar, sayohatlar, yurish-
lar ham kiritiladi, ular o‘quvchilarning tayyorgarligi va
kuchiga mos bo‘lishi kerak.