Rafiyev yengil aòLEÒika va uni o‘QIÒish meòodikasi

6.10.3. MASHG‘ULOÒ JOYINING XUSUSIYAÒLARI
KIYIM VA POYABZAL
Yadro itqituvchilar mashq mashg‘ulotlarini kuzda va yozda
stadionda, qishda esa bino ichida va qisman ochiq havoda
o‘tkazadilar. Ko‘klamda (vaqt-vaqti bilan yozda ham)
mashg‘ulotlar asosan kross yugurishga, turgan joydan xilma-
xil sakrashlarga, tosh va yadro itqitib mashq qilishga imkoniyat
bor bog‘larda, o‘tloqlarda o‘tkaziladi.
Bino ichida mashg‘ulot o‘tkazish uchun gimnastik narvon,
turnik, shtanga ko‘taradigan taxta supa, shuningdek,
uloqtiradigan asboblar, ajralma shtanga, to‘ldirma to‘plar
(2–5 kg), qum solingan xaltalar (5 dan 20 kg gacha), toshlar
kerak bo‘ladi. Stadionda mashg‘ulot o‘tkazish uchun
stadionda bo‘lishi kerak inventardan tashqari og‘irligi har
xil yadrolar va shtanga bo‘lishi zarur.

---

311
Yadro itqitish uchun tagiga beton qo‘yib, ustiga tekis
sement qatlami yoki asfalt yotqizilgan doira bo‘lishi shart.
Kiyim odatdagi yengilatletikachilar kiyimi bo‘ladi.
Shamolli sovuqroq kunlari issiq saqlaydigan va shamol
o‘tmaydigan qalinroq kostyum kiyiladi. Doiradan yadro
itqitish uchun tagi pishiq rezinali yengil tufli kerak bo‘lsa,
boshqa yengil atletika turlari bilan shug‘ullanish uchun esa,
tagidagi mixlari kalta-kalta tufli kerak bo‘ladi. Qishda issiq,
lekin to‘piqni bukishga xalaqit bermaydigan tufli kiyib
shug‘ullanish kerak. Buning uchun patak solib tikilgan charm
tufli yoki basketbol kedi bo‘lsa juda ham yaxshi.
6.11. LAPPAK ULOQÒIRISH ÒEXNIKASIGA
O‘RGAÒISH MEÒODIKASI
Lappak uloqtirishni aylanishga yaroqli qattiq tekis yerda
yoki musobaqa qoidasiga binoan tayyorlangan uloqtirish
doirasida o‘rgatiladi.
Lappak uloqtirish o‘rgatilayotganda ehtiyotkorlik cho-
ralarini ko‘rish zarur. Masalan, mashg‘ulot vaqtida lappak
faqat bir tomonga uloqtiriladi. Lappak uloqtirish joylari,
jumladan, iloji boricha bir-biridan olisroq bo‘lishi kerak.
Guruh bo‘lib o‘rgatish vaqtida musobaqa qoidasida ko‘rsa-
tilganidek, uloqtirish doirasini va shu doiradan belgilangan
masofani arg‘amchi yoki sim to‘r bilan o‘rab olish maqsadga
muvoffiqdir.
Bordi-yu, uloqtirish uchun o‘ralgan doiralar bo‘lmasa, u
holda lappak navbatma-navbat uloqtirilishi va maydonda
harakat qilishga esa, faqat uloqtirish tugagandan keyingina
ruxsat berish kerak.
Quyida o‘rgatish vazifalari va ularni bajarish uchun zarur
bo‘lgan vositalar va o‘rgatish jarayoniga doir metodik ko‘rsat-
malar berilgan.
1-vazifa.
Shug‘ullanuvchilarni lappakni aylanib uloqtirish
texnikasi bilan tanishtirish.

---

312
Vositalar
: 1. Lap-
pakni doiradan burilib
uloqtirish texnikasini
ko‘rsatish va ko‘rgaz-
mali qurollar yordami-
da texnik asoslarni qis-
qacha tushuntirish. Eng
yaxshi lappak uloqti-
ruvchilarning texnika-
sini kuzatish. 2. Lap-
pak, uni uloqtirish joyi
va musobaqada uloq-
tirishni bajarish qoida-
lari bilan tanishtirish.
2-vazifa.
Lappakni
to‘g‘ri tutish va qo‘ldan to‘g‘ri chiqarishni o‘rgatish.
Vositalar:
1. Lappakni tutishni ko‘rsatib berib, shug‘ul-
lanuvchilar to‘g‘ri tutishyaptimi, yo‘qmi ekanini tekshirib
ko‘rish. 2. Lappakni tutgan yo‘l bilan silkinish va uloqtirishga
taqlid qilish. 3. Lappakni to‘g‘ri aylanishiga e’tibor berib
uloqtirish.
Metodik ko‘rsatmalar.
Shug‘ullanuvchilarning lappakni
pastga tushirilgan bo‘sh qo‘l bilan, barmoq uchlarida qattiq
changallamasdan tutishlariga e’tibor berish kerak.
Dastlab lappakni uloqtirish tomoniga (o‘ngga) yarim doira
holatida turib uloqtirish; oyoqlarni yelka kengligidan sal
kengroq qo‘yib, deyarli qaddini tiklash, tovonlarni bir oz
yon tomonlarga ochish lozim.
Avvalo lappak tutgan qo‘lni oldinga-orqaga erkin yo‘nal-
tirib kichik ko‘lamda tebranib ko‘riladi. Qo‘l harakati yelka
kamarining sal burilishi bilan birga bajariladi. Lappak tutgan
qo‘lni yelka bo‘g‘inida ta’sir ettirmay, orqada silkitilgandan
keyin lappakni uloqtirish kerak. Dastlab lappakni ko‘rsatkich
barmog‘idan chiqarib, soat strelkasi yo‘nalishi bo‘ylab ay-
109-rasm.