Soтsiologiya fanidan ma‘ruza matnlari

2. Amaliy xislati: 
1) fikrining tiniqligi; 
2) yangilikni qabul qila bilish; 
3) tashabbuskorlik qobiliyati; 
4) tashkilotchiligi; 
5) o‗z so‗zi ustidan chiqa bilish; 
6) puxtaligi va hokazo. 
3. Professional, xislati:
49
Каримов И.А. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт – пировард мақсадимиз. Т.8. Т.: «Ўзбекистон», 
2000, 358–361-бетлар. 

---

95 
1) ishlab chiqarishni bilish; 
2) kadrlarga e‘tibor; 
3) o‗z malakasini oshirish; 
4) ishbilarmonlik va hokazo; 
Jamiyat va individning integrasiyalashuv jarayoni va ijtimoiy birliklarining turli 
tiplari ham mavjud bo‗lib, bular: 
1) guruh; 
2) ijtimoiy institutlar; 
3) ijtimoiy tashkilotlar va boshqalardan iborat. 
Shaxsning asosiy sotsial sifatlari konkret sotsial guruhlar, jamoalar faoliyati va 
munosabatidan tarkib topadi. Shu sababli 
shaxsning sotsial sifatlari 3 ta kichik 
tizimdan iboratdir: 
1. Shaxsning individualligi. 
2. Shaxslararo munosabatlari. 
3. Munosabatlar sub‘ekti. 
1
. Shaxsning individualligi
undagi harakter, iroda
dunyoqarash, faoliyat 
jarayonidagi ba‘zi bir xususiyatlar bilanelgilanadi
.
Undagi individual xususiyatlar
 
uning amaliy faoliyatida namoyon bo‗ladi. 
2
. Shaxsning shaxslararo munosabati,
avvalo shu munosabatlar sis-temasi
elementlaridan biri ekanligini bildiradi. Shaxslararo munosabat shaxs 
rivojlanishining, uning komil inson sifatida tarkib topishining asosi sifatida xizmat 
qiladi, shu sababli shaxsning shaxslararo munosabatlar shaxsda insoniylik, poklik, 
rostgo‗ylik, samimiylik kabi xislatlarning shakllanishida va takomillashuvida alohida 
o‗ringa ega. 
3. 
Munosabatlar sub‘ekti.
Shaxsning ijtimoiy munosabatlar sub‘ekti sifatida 
mavjud bo‗lishi uning shu munosabatlardagi sub‘ekt sifatidagi maqomini belgilaydi. 
Shaxs ma‘lum sotsial xususiyatli hodisalarning oqibatigina emas, balki sababi 
hamdir. Har bir shaxsning sotsial sifatlari uning amaliy faoliyatining mazmun va 
harakterini belgilaydi. Aynan faoliyat jarayonida kishi atrofdagi muhitning o‗ziga xos 
xususiyatlarini ishlab chiqadi. Sotsial xususiyatlar shaxsning ichki holat ta‘sirida 
uning faoliyatida o‗rab turgan voqelikka shaxsiy munosabat sifatida namoyon 
bo‗ladi. Sotsial xususiyatlar bu ma‘lum sotsial muhit sharoitlarida individlar 
orasidagi o‗zaro ta‘sirlar jarayonida yuzaga kelgan aloqalar tizimidir. Shaxsnipg 
sotsial xususiyati kishining faoliyati, xatti-harakatida, uning sotsial sifati shaklida 
ko‗rinadi. Shaxsning sotsial sifatlarini tashkil etuvchi elementlarga (shaxs sotsial 
maqsadi): 
- o‗z faoliyati jarayonida amal qiluvchi norma va qadriyatlar; 
- foydalanadigan belgilar tizimi; 
- o‗z rolini bajarish va tashqi dunyoga nisbatan erkin harakat qilish uchun 
yordam beruvchi bilimlar majmuasi: bilim va qaror qabul qilishda mustaqillik 
darajasi kiradi. 
Shaxs sotsiologiyasida shaxs manfaati alohida o‗ringa ega.