Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

5.17-расм. Уч қатламли ташқи деворнинг конструктив ечими: 
1- 
монолит темирбетон антисейсмик камар; 2-ораёпма плита; 3- оддий сопол, 
силикат ёки кўп тешикли керамик ғиштлардан ташқи девор; 4-қалинлиги 
100-120 мм ли қаттиқ минерал момиқ плитадан иссиқлик изоляция қатлам; 5-
ҳалқали шишасимон вулқон тола (базальто-волокнистые) боғловчи, ҳалқа 
ғишт деворнинг сиртига иссиқлик изоляция материалини зич қилиб 
маҳкамлаш учун керак, 6-7 дона/м
2
га сарфланади; 6- 30-50 мм шамоллатиш 
қатлами билан терилган ғишт 

---

179 
Бир қатламли, бир жинсли девор бутун қалинлиги бўйича битта мате-
риалдан ташкил топади. Бу материал юк кўтариш билан бирга иссиқлик 
изоляцияси вазифасини ҳам бажариши керак. Икки қатламли деворнинг 
ички қатлами юк кўтариш, ташқи қатлами иссиқлик изоляция вазифасини 
бажаради. Уч қатламли деворда ички қатлам юк кўтаришга, ташқи қатлам 
ҳимоя учун, улар орасидаги қатлам иссиқлик изоляцияси бўлиб ҳизмат 
қилади (5.17-расм). 
Ташқи деворнинг бундай конструктив ечими хонадаги иссиқликни 
сақлаб қолиш бўйича ҳозирги замон меъёрларни қаноатлантиради. Самарали 
иссиқлик 
изоляция 
материалини 
ишлатиб 
деворлар 
қалинлигини 
кичрайтириш мумкин. Бу эса грунтга тушаётган юкни камайтиришга имкон 
беради. Бу усулнинг камчилигига иссиқлик изоляция материали хизмат 
муддатининг чегараланганлиги бўлиб, ишлаб чиқарувчи маълумотлари 
бўйича у 50 йилни ташкил этади. 
Ташқи девор барпо этишда қўлланиладиган майда элементлардан яна бир 
тури ичи бўш ёки ғовакли йирик ҳажмли керамик блоклардир. Улардаги 
бўшлиқлар ва ковакларнинг шакли ва жойлашиш тартиби турлича бўлади. 
Керамик блоклардан деворлар барпо этишда меҳнат унумдорлиги ғишт 
деворларга нисбатан анча юқори бўлади. Керамик блокларда вертикал ёки 
горизонтал ғоваксимон бўшлиқлар қилинади. Вертикал ғоваклар кўндаланг 
ёки бўйлама йўналишда жойлашиши мумкин. Хонадаги иссиқликни сақлаб 
қолиш бўйича ҳозирги замон меъёрларини самарадор иссиқлик изоляция 
қатламини ишлатмасдан қаноатлантирадиган, йирик ҳажмдаги керамик 
блоклардан барпо этилган ташқи деворнинг конструктив ечими 5.18-
расмда кўрсатилган. 
Бундай конструкцияли биноларни капитал ремонтгача ҳақиқий ишлаш 
муддати 100 йил. Монтаж ишларининг тезлиги керамик блокнинг ҳажми 
йириклиги ҳисобига катта. Теримга сарфланаётган қоришма кам. Керамик 
блокларни иссиқ қоришмада териш ҳисобига, 
деворда “иссиқлик кўприги” 
бартараф этилади. Керамик блокнинг юқори фоиздаги ғоваклиги грунтга 
тушаётган юкни камайтиради. 

---

180