Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

2.7. Тўсиқ конструкциянинг иссиқлик узатиш коэффициенти - U 
Иссиқлик 
узатиш 
коэффициенти 
U 
шуни 
кўрсатадики, 
температуралар фарқи 





=1°С бўлганда бир жинсли тўсиқ 
конструкциянинг 1 м
2
сирти орқали 1 секундда қанча миқдорда 
иссиқлик энергияси (Вт
х
с) ўтади? Бу кўрсатгичнинг ўлчов бирлиги, 
Вт/(м
2
хК). Иссиқлик узатиш коэффициенти U шуни кўрсатадики, 
бинонинг ташқи тўсиқ (ташқи девор, том, пол) конструкцияси 
иссиқликни қанча яхши ўтказади. Бу кўрсаткич қанча кичик бўлса, 
иссиқликни шунча ёмон ўтказади ва иссиқлик изоляцияси шунча яхши. 
Иссиқлик узатиш коэффициенти қурилиш конструкцияларининг 
энергия самарадорлигини таққослашнинг афзал усули ҳисобланади. 
Мисол
Иссиқлик узатиш коэффициентини физик маъносини қуйидаги мисол 
орқали тушунтириш мумкин. ХХ аср бошларида бинонинг ташқи девори 
оддий ғишт билан барпо этилган. Одатда, бундай девор 25 см қалинликка 
эга бўлиб, ҳар икки томондан 1,5 см қалинликдаги сувоқ қатлами билан 
қопланган. Бундай деворнинг иссиқлик узатиш коэффициенти тахминан 2 
Вт/(м
2
хК)ни ташкил этади. Температуралар фарқи 





=1°С (мисол 
хонанинг ички 21
о
С ва ташқариси 20
о
С) бўлганда 1 м
2
сирт орқали 
йўқолган энергия 2 Вт ни ташкил этади. Юзаси 30 м
2
(12
х
2,5) бўлган 
ташқи 
деворда 
тахминан 
60 
Вт 
энергия 
йўқолади. 
Ташқи 
температуранинг пасайиши билан, унга мос равишда энергия 
йўқолиши ортади. Ташқи температура 0
о
С бўлганда, температуралар 
фарқи 





=21°С ни ташкил қилади. 1 соатда йўқолган иссиқлик 1 
соат
х
21°С
х
60 Вт=1260 Вт
х
соат ёки 1,26 кВт
х
соат ни ташкил этади. Бу 
кўрсатгич 24 соатда 24
х
1,26 кВт=30 кВт
х
соат ни ва бу йўқотишни 
тўлдириш учун 3 литр ҳажмдаги ёқилғини ёқишга тўғри келади.