O’quv darslik

ICHAKDAN TASHQARIDAGI GELMINTOZLARNI DAVOLASHDA 
QO‘LLANILADIGAN VOSITALAR 
Ichakdan tashqaridagi gelmintozlardan eng ko‘p uchraydigani turli xil 
filyariatozlar (shu jumladan ko‘zlarni jarohatlab ko‘z ojizligiga olib keladi) 
hisoblanadi. 
Mikrofilyariylarga halokatli ta’sir ko‘rsatuvchi preparatlarga d i t r a z i n
s i t r a t (dietilkarbamazin sitrat, loskuran) mansub. U me’da ichak traktidan 
yaxshi so‘riladi. Qonda maksimal konsentratsiyasi 3 soatdan keyin hosil bo‘ladi. 
Metabolitlar va qisman o‘zgarmagan holda buyrak orqali ikki kun mobaynida 
ajraladi. Har-xil joylashgan filyariatozlarda preparat ichiladi. Nohush ta’sirotlar 
(bosh og‘rig‘i, holsizlik, ko‘ngil aynish, qayt qilish) ko‘p rivojlanadi, ammo tez 
o‘tib ketadi. Ehtimol ularni bir qismi filyariylarni vayron bo‘lishi va ularni
parchalanish maxsulotlarining ta’siri bilan bog‘liqdir. 
Ushbu patologiyada i v e r m e k t i n preparati ham qo‘llanadi. U yarim 
sintetik makrotsiklik lakton halqali birikma bo‘lib, 
Streptomyces avermitilis
aktinomitsetlari ishlab chiqaradi.
Glutamat boshqaradigan xlor kanallarini ochib yumaloq gijjalarni 
falajlaydi. Filyariy va strongiloidlarni yashashini to‘xtatadi. Onkotserkozlarni va 
ayniqsa ko‘z jarohatlanishini davolashda eng samarador. Nohush ta’sirotlari 
(isitmalash, uyquchanlik, holsizlik, bosh aylanish, bosh og‘rig‘i, gipotenziya, 
bronxospazm va shu kabilar) preparatning bevosita salbiy tasiri hamda 
mikrofilyariylarning ommaviy halok bo‘lishi bilan bog‘liq.

---

- 964 -
Ichakdan tashqarida joylashgan gelmintozlarda qo‘llaniladigan asosiy 
preparatlar 
 
Gelmintozlar (qavs ichida gijjalarning 
nomi 
va 
ularning 
joylanishi 
ko‘rsatilgan)
Preparatlar 
Ive
rme
kti
n
Ditra
zin
Me
be
nda
zol
P
ra
zikvante
l 
Antim
onil
na
triy 
tar
tra
t 
Xloksi
l 
B
it
ionol
Eme
ti
n gi
droxlor
id
Albe
nda
vol
Nematodozlar 
Filyariatoz 
(
Wuchereria 
bancrofti
, 
Brugia malayi
-limfatik sistema; 
Loa 
loa
– teri osti to‘qimasi; 
Onchocersa 
volvulus
– teri osti to‘qimasi, ko‘z 
to‘qimasi)