O’quv darslik

NATRIY GIDROTSITRAT – 
antikoagulyant bilvosita ta’sirli, chunki 
Sa
++
ionlarini bog‘lab qon ivishini to‘xtatadi. Asosan 4-5% eritmada, qon 
konservatsiyasida qo‘llaniladi.
BILVOSITA ANTIKOAGULYANTLAR
(dikumarin, neodikumarin, 
sinkumar, fenilin
) vitamin K ning antagonistlari bo‘lib. Jigarda protrombin, 
prokonvertin va boshqa qon ivishida ishtirok etuvchi omillar sintezini 
to‘xtatadi. Bu preparatlar faqat in vivo, ya’ni organizmga ta’sir ko‘rsatadilar: 
enteral yo‘l bilan kiritiladi, ta’siri asta-sekin rivojlanadi (18-48 soatdan keyin) 2-
4 kun davom etadi. Hammasi ham kumulyasiya effektiga ega. Dozasi oshib 
ketganligini birinchi ishonchli belgisi gematuriya hisoblanadi.
Noxush ta’siri: 
qon oqishi, qon quyilishi, dispepsiya, jigar 
funksiyasining susayishi, allergik reaksiyalar. 
Antikoagulyantlarni trombozlar, emboliyalar, tromboflebit, miokard 
infarkti, stenokardiya, yurak nuqsonlarida qo‘llaniladi. 
Gematuriya, me’da va 12 barmoq yarasi, yazvali kolitlar, buyrak tosh-
xastaligi, homiladorlikda qo‘llash mumkin emas. Jigar patologiyasida extiyot 
bo‘lib qo‘llash kerak.

---

- 543 -
FIBRINOLITIK VOSITALAR 
(Trombolitiklar). 
Bu guruh preparatlari hosil bo‘lgan tromblarni xam eritish xususiyatiga 
ega.
STREPTOLIAZA 
(streptaza) – gemolitik streptokkoklar hosil qiladigan 
streptokinazaning preparatidir. Uning ta’sirida profibrinolizinni (plazminogenni) 
fibrinolizin (plazminga) aylanishi kuchayadi. Fibrinolizin proteolitik ferment 
bo‘lib, fibrinni eritadi.
Streptoliaza yangi hosil bo‘lgan tromblarda (3kun oldin bo‘lgan) yaxshi 
samara beradi. Venalardagi tromblar arteriyalardagiga nisbatan yaxshiroq
eriydi. Tomirga kiritiladi. Allergik reaksiyalar va xaroratni oshirishi mumkin.