O’quv darslik

Ko‘rsatmalar:
dixlotiazidnikiga o‘xshash. 
MERKUZAL
(novurit) 
Hg-simob, Suksinatdegidrogenaza 
(SDG) 
fermentdagi –SH guruhini bloklaydi va shu tufayli suksinatdan vodorod atomini 
ajralishi keskin kamayadi. Natriy ionlarining qayta so‘rilishi uchun sharoit 
yaratilmaganligidan u peshob tarkibida, suvni biriktirgan holda ajraladi. 
Gipoxlorimik alkaloz chaqiradi, preparatning ta’siri unda keskin susayadi. 
Mushak ichiga kiritilsa, ta’siri 2-3 soatdan so‘ng boshlanib, 1 kun davom etadi.
TEMISAL, EUFILLIN 
– ksantin hosilalari. Tomirlarni kengaytirib, 
buyrakda qon aylanishini tezlashtiradi va birlamchi peshob ko‘p hosil bo‘ladi. 
Lekin natriy va xlor ionlarining reabsorsiyasiga ta’sir etmaganligidan peshob 
ajralishini uncha kuchli oshirmaydilar. Kaliy ionlari peshob tarkibida ortadi. 
Asosan yurak-tomir etishmovchiligida samara beradilar.
SPIRONOLAKTON
– aldosteronning retseptorlarini qamal qiladi, 
natijada natriy ionlari qayta so‘rilmaydi va u xlor ionlari va suv bilan peshob 
tarkibida ajraladi. Lekin kaliy ionlari sekretsiyasini kamaytiradi va uning 
miqdori qonda oshadi. Bu asnoda spironolakton triamterenga o‘xshaydi. 
Spironolakton ta’sirida kislota-ishqor muvozanati o‘zgarmaydi. SHu sababli 

---

- 523 -
atsidoz va alkalozlarda ham samarador. Organizmda peshob kislotasini 
to‘planishiga olib kelmaydi. Lekin spironolakton kuchsizroq diuretikdir. Ta’siri 
asta-sekin rivojlanadi. (2-3 kun). Preparat qon bosimini tushiradi. Preparat 
odatda ichiladi.
Noxush ta’siri:
giperkaliemiya, ginekomastiya, bosh aylanishi, terida 
toshmalar; Buyrak xastaliklarida qo‘llash mumkin emas.
MANNIT
– diuretik ta’siri organizmdan ko‘p miqdorida erkin suvni 
ajralishi bilan bog‘liq. Peshob tarkibida ko‘p miqdorda natriy ionlarini 
ajralishiga olib keladi. Kaliy ionlarini peshob tarkibida ajralishiga ta’sir etmaydi. 
Preparat konsentratsiyasi qonda qancha katta bo‘lsa, uning diuretik ta’siri 
shuncha yuqori bo‘ladi. Lekin buyrakning filtratsiyalash qobiliyati pasayganda
ta’siri yuzaga chiqmaydi.