O’quv darslik

Atropin sulfat, dinoprost, 
dinoproston. 
Asosan bachadon qisqarishini kuchaytiruvchi vositalari:
OKSITOTSIN 
– gipofizning orqa bo‘lagi gormoni–oktapetid. 
Miometriyni ritmik qisqarish kuchini oshiradi (to‘lg‘oq chaqiradi). 
Homiladorlikda bachadon unga ta’sirchan bo‘ladi. Oksitotsinning ta’siri 
homiladorlik davomligi oshgan sari ortadi va tug‘ish davrida eng yuqori bo‘ladi. 
Oksitotsin ta’sirida bachadoni qisqarish kuchi va qisqarish soni ortadi. 
Oksitotsinning katta dozalari bachadon tonusini ham oshiradi. Bir vaqtning 
o‘zida sut bezlarining sekretsiyasi va sut ajralishi ham ortadi. Oksitotsin tomirga 
tomchilab, tug‘ish jarayonini qo‘zg‘atish va uni kuchaytirish (tezlashtirish) 
uchun, hamda homila tug‘ilgandan keyingi davrda esa qon ketishini to‘xtatish va 
bachadon atoniyasini bartaraf etish uchun qo‘llaniladi. 
DEZAMINOOKSITOTSIN 
– 
oksitotsinni sintetik preparati. Oksitotsinga 
nisbatan ta’siri kuchliroq, lekin oksitotsinni parchalovchi fermentlar ta’siriga 
chidamli og‘iz bo‘shlg‘idagi 
shilliq 
qavatlardan 
yaxshi so‘riladi, 

---

- 526 -
parchalanmaydi, shuning uchun lunjga quyiladi (transbukalno). Preparat qon 
bosimiga ta’sir etmaydi. Tuqqan ayollar bachadon invalyusiyasi (ya’ni o‘z 
xoliga qaytish) va sut ajralishni kuchaytirish uchun qo‘llaniladi.
PITIUTRIN 
– oksitotsin va vazopressin aralashmasi (antiidiuretik 
gormon) Oksitotsinga nisbatan kamroq tanlab ta’sir etadi, qon bosimi ko‘taradi.
GIFOTOTSIN 
– gipofizning orqa qismidan ajratilib, tozalangan preparat, 
asosan oksitotsindan iborat, vazopressin kamroq. Oksitotsin kabi qo‘llaniladi.
DINOPROST 
– PGF
2
α Akusherlik amaliyotida qo‘llaniladigan 
prostaglandinlarning asosiy namoyondasi. Miometriy hujayralarida joylashgan, 
faqat o‘ziga xos bo‘lgan retseptorlarning kuchli qo‘zg‘atish xossasiga ega. 
Dinoprost homilador bo‘lgan yoki bo‘lmaganligidan qatiy nazar bachadonning 
ritmik qisqartirishini va tonusni oshiradi, hamda bachadonni bo‘ynini 
bo‘shashtiradi. Dinoprost bronxlarning silliq mushaklarining qisqarishini ham 
oshiradi, ayniqsa bronxial astma xastaligi borlarda. Preparat yurakning sistolik 
hajmini oshiradi, taxikardiya chaqiradi, lekin qon bosimini o‘zgartirmaydi, katta 
dozalarda qon bosimini oshiradi. O‘pka tomirlarini terapevtik dozalarida 
toraytiradi, MIT motorikasini oshiradi. Tomirlarining o‘tkazuvchanligini 
oshiradi, sariq tanani degeneratsiyasiga olib keladi(lyuteoliz).