O’quv darslik

Levodopa
Ichishga 0,25-1 g 
Kapsula va tabletkada 0,25-
0,5 g 
Midantan 
- 
Midantanum
Ichishga 0,05-0,1 g 
Tabletka,kapsula, 0,1 g 
Siklodol 
- 
Cyclodolum
Ichishga 0,001-0,005 g 
Tabletka 0,001; 0,002 va 
0,005 g 
Selegilin 
– 
Selegiline
Ichishga 0,005-0,01 g 
Tabletka 0,005 i 0,01 g dan 
Bromokriptin - 
Bromocriptine
Ichishga 0,03-0,04 g 
Tabletka 0,0025 g; kapsula
0,005 i 0,01 g 
NEYROLEPTIKLAR 
(antipsixotikvositalar) 
Neyroleptiklar kuchli tinchlantirish va antipsixotik ta’sir (ya’ni alaxsirash, 
gallyusinatsiyalarni yo‘qotadilar)ga egadir. SHu tufayli kuchli his-hayajonlar, 
ruhiy va harakat qo‘zg‘alishini kamaytiradilar, ruhiy bemorlarda alaxsirash, 
gallyusinatsiyalarni keskin kamaytirish hisobiga kasallikni rivojlanishiga 

---

- 341 -
to‘sqinlik qiladilar. Neyroleptiklarning antipsixotik ta’sir mexanizmi limbik 
sistemada (neostriatumda) dofamin retseptorlarini susayishi bilan bog‘liq bo‘lsa 
kerak. Qora substansiyaning neostriatumni tormozlovchi ta’siri, neyroleptiklar 
ta’sirida qamallanishi tufayli, neostriatumni harakat faolligini boshqarishdagi 
qatnashishi buziladi, natijada dorilar ta’sirida yuzaga chiqadigan parkinsonizm 
rivojlanadi. Darxaqiqat, bu neyroleptiklarning noxush asoratlaridan biridir. 
Neostriatum funksional holatining buzilishi, neyroleptiklarning 
antipsixotik va boshqa ta’sirlarining (qayt qilishga qarshi, tana haroratining 
pasayishi, galaktoreya va boshqalar) rivojlanishda ham axamiyati bo‘lsa kerak.
Neyroleptiklarning tinchlantiruvchi ta’siri retikulyar formatsiyaning miya 
po‘stloq qavatiga faollashtiruvchi ta’sirning susayishi bilan tushuntirish 
mumkin, chunki neyroleptiklar ta’sirida retikulyar formatsiya neyronlarning 
noradrenalinga 
bo‘lgan 
sezuvchanligi 
kamayadi. 
Neyroleptiklarning 
tinchlantiruvchi ta’sirining zaminida ularning limbik sistema va gipotalamusga 
ta’siri muhim axamiyatga ega. Bundan tashqari neyroleptiklar presinaptik 
membranaga ta’sir etib, undan NA va dofaminning ajralishini, hamda ularning 
neyronal qayta so‘rilishini buzadilar. SHu bilan bir qatorda neyroleptiklar bosh 
miyadagi serotonin va M-xolinoretseptorlarning qamal qilsalar kerak.