O’quv darslik

SEDATIV VOSITALAR 
Oliy nerv faoliyatiga bu vositalar tinchlantiruvchi ta’sir etadilar va 
nevrozlarga xos ba’zi belgilarni (jahldorlikni) susaytiradilar, kayfiyatni 
yaxshilaydilar, uyquni mo‘‘tadillashtiradilar, chunki ular bosh miyadagi 
tormozlanish 
va 
qo‘zg‘alish 
jarayonlarini 
orasidagi 
munosabatni 
muvofiqlashtiradilar. Bu borada sedativ vositalar anksiolitiklarga nisbatan 
kuchsizroq bo‘lib, tinchlantirishga tanlab ta’sir etmaydilar. Sedativ vositalarga 
brom tuzlari, valeriana va arslon quyruq o‘simliklarining preparatlari kiradi.
NATRIY BROMIDI
(kaliy bromidi). Brom preparatlari miyaning 
po‘stloq qavatida (ayniqsa MNS qo‘zg‘aluvchanligi ortganda) tormozlanish 
jarayonini mujassamlashtiradilar va kuchaytiradilar. Ushbu preparatlarning 
ta’siri ayniqsa nevrozlarda yorqin namoyon bo‘ladi. Tirishishni susaytiruvchi 
ta’sir kuchi epilepsiyada qo‘llaniladigan vositalar kuchidan anchagina past. 
Bromidlarni asosan isteriya, nevrosteniya va boshqa nevrozlarda qo‘llashadi. 
MITdan brom tuzlari yaxshi so‘riladilar. Asosan buyrak orqali ajraladi, lekin 
uzoq vaqt davomida (T 
½
=12 kun). Bundan tashqari ichak, teri va sut bezlari 
orqali ham ajraladi. SHu tufayli brom tuzlari organizmda to‘planib qoladi va 
bromizm rivojlanadi: sust faollik, xotiraning pasayishi, terining jarohatlanishi, 
shilliq qavatlarning yallig‘lanishi: yo‘tal, bronxit, tumov, konyuktivitlar, ich 
ketish; daf etish uchun suyuqlikni ko‘p iste’mol qilish, NaCl (10-20g), peshob 
haydovchi vositalar (saluretiklar) qo‘llaniladi. 

---

- 351 -
Qo‘llanilishi
:
nevrasteniya, nevrozlar, isteriya, uyqusizlik, xafaqon 
xastaligining boshlang‘ich davri, tutqanoq xastaligi, xoreya. 
Bromizmni oldini olish uchun surgi dorilar ichish,og‘iz chayish,tez-tez 
yuvinish kerak.
Bromidlarning sezilarli noxush ta’sirini yo‘qligi, bemorlarning yaxshi 
qabul qilishlari, ularni kunlik tibbiy ambulatoriya sharoitida ham, keng qo‘llash 
imkoniyatini beradi, ayniqsa keksa va qariyalarda. Brom tuzlariga o‘rganish, 
ko‘nikish, ruhiy va jismoniy tobelik (karamlik) rivojlanmaydi.