O„zMU xabarlari Вестник НУУз ACTA NUUz FALSAFA 1/6/1 2021 - 37 -
o‗qituvchini ogohlantiradi va bo‗lajak talabalarga shaxsiy
javobini yuboradi hamda to‗g‗ri javob uchun maslahatlar
beradi. Bunday tizim kurslarda yuzaga kelishi mumkin bo‗l-
gan bo‗shliqlarini to‗ldirishga va barcha talabalar bir xil
kontseptual asosni yaratishga yordam beradi. O‗qituvchi javob
berishini kutishning o‗rniga, talabalar kontseptsiyani tushu-
nishga va keyingi safar buni qanday qilish kerakligini eslashga
yordam berish uchun darhol fikr -mulohazalarni qabul
qilishadi.
Intelektual tizimlar bilan ishlaydigan dasturlar
talabalar va o‗qituvchilarga foydali fikrlarni bildirishi mum-
kin. Intellektual tizimlar nafaqat o‗qituvchilar va o‗quvchi-
larga o‗z ehtiyojlariga mos kurslar yaratishga yordam beradi,
balki kursning umumiy muvaffaqiyati haqida ham fikr
bildiradi. Ba‘zi maktablar o‗quvchilarning yutuqlarini kuzatib
borish va o‗qituvchilarning ishi bilan bog‗liq muammolar
paydo bo‗lganda ogohlantirish uchun intellektual tizimlardan
foydalanadilar. Bu kabi intelektual tizimlar o‗quvchilarga
kerakli yordamni olishlari va o‗qituvchilarga fanni o‗rga-
nishda qiyinchiliklarga duch kelishi mumkin bo‗lgan
o‗quvchilarning bilimini yaxshilashga imkon beradi. Biroq, bu
ta‘lim muassasalaridagi intelektual tizim dasturlari faqat
individual kurslar bo‗yicha maslahat bermaydi. Olimlar
o‗quvchilarga o‗zlari ustun bo‗lgan va egallayotgan sohaga
qarab, mutaxassislikni tanlashlariga yordam beradigan
tizimlarni ishlab chiqish ustida ishlamoqda. O‗quvchilardan
maslahatlarga quloq solish talab qilinmasa-da, bu o‗quvchilar
soha tanlovi bilan yangi dunyoni kashf etishlarini anglatishi
mumkin. Intelektual tizimlar ma‘lumotni topish va u bilan
muloqot qilish usulini o‗zgartiradi. Biz har kuni ko‗radigan va
izlaydigan ma‘lumotlarga ta‘sir qiladigan sun‘iy intellekt
tizimlarini kamdan-kam hollarda sezamiz. Google foyda-
lanuvchilar uchun joylashuviga qarab natijalarni moslash-
tiradi, Amazon avvalgi xaridlar bo‗yicha tavsiyalar beradi,
sizning ehtiyojlaringiz va jamoalaringizga moslashadi va
deyarli barcha veb-reklamalar sizning qiziqishlaringiz va
xaridlaringizga mos keladi. Bunday intellektual tizimlar
bizning kundalik hayotimizda axborot bilan qanday aloqada
bo‗lishimizda katta rol o‗ynaydi. Ta‘lim muassasasida
ma‘lumotlarni topish va undan foydalanish usulini o‗zgar-
tirishi mumkin. So‗nggi bir necha yillar mobaynida sun‘iy
intellektga
asoslangan
tizimlar
axborot
bilan
o‗zaro
munosabatni tubdan o‗zgartirib yubordi va yangi yanada
integratsiyalashgan
texnologiyalar
yordamida
kelajakda
talabalar butunlay boshqacha tajribaga ega bo‗lishlari
mumkin.
Intelektual tizimlar o‗qituvchilarning ro‗lini o‗zgar-
tirishi mumkin. O‗qituvchilar doim ta‘limda muhim rol
o‗ynaydi. Aqlli hisoblash tizimlari ko‗rinishidagi yangi
texnologiyalar paydo bo‗lishi bilan o‗zgarishi mumkin.
Yuqorida aytganimizdek, intelektual tizimlar baholash kabi
vazifalarni o‗z zimmasiga olishi mumkin, o‗quvchilarga
o‗rganishni yaxshilashga yordam berishi va hatto haqiqiy
ta‘limni almashtirishi mumkin. Sun‘iy intellekt tizimlari bilim
berish, o‗quvchilarga savollar berish va ma‘lumotlarni topish
uchun xizmat qilishi, hatto o‗qituvchilarni juda oddiy dars
materiallari bilan almashtirish uchun dasturlashtirilishi mum-
kin. O‗qituvchilar itnelektual tizimlarga asoslangan darslarini
to‗ldiradilar, o‗quvchilarga qiyinchiliklarda yordam beradilar,
o‗quvchilar uchun o‗zaro ta‘sir va amaliy tajribani ta‘min-
laydilar.
Intelektual tizimlar yordamida ishlaydigan ma‘lumot-
lar o‗quvchilarni topish, o‗qitish va qo‗llab-quvvatlash usul-
larini o‗zgartirishi mumkin. Aqlli kompyuter tizimlari yorda-
mida boshqariladigan aqlli ma‘lumotlar yig‗ilishi ta‘lim muas-
sasalarning kelajakdagi va hozirgi o‗quvchilar bilan o‗zaro
munosabatini o‗zgartirmoqda. Aqlli kompyuter tizimlari
ta‘limning har bir bosqichini o‗quvchilarning ehtiyojlari va
maqsadlariga moslashtirishga yordam beradi. Ishga yollashdan
tortib o‗quvchilarga eng yaxshi sohalarni tanlashda yordam
berishgacha. Ma‘lumotlarni qidirish tizimlari hozirgi ta‘lim
muassasalarida allaqachon ajralmas rol o‗ynaydi, intellektual
tizimlar ta‘limni yanada o‗zgartirish imkoniyatiga ega. Kim
biladi vaqti kelib, ta‘lim muassasalarini tanlash jarayoni xuddi
Amazon yoki Netflix singari, o‗quvchilar manfaatlari uchun
eng yaxshi ta‘lim muassasalari va dasturlarni tavsiya qiladigan
tizim bilan tugashi mumkin.
