Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик-технология институти

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

108 
 
3.2.
 
Касбий таълимда ўқувчиларнинг изланувчанлик ва ижодкорлик 
қобилиятларини ривожлантириш тизимини амалга татбиқ этиш 
натижалари 
 
Тажриба натижаларини қайта ишлаш жараѐнида қатор олимларнинг 
статистик маълумотларни қайта ишлашга оид усулларидан фойдаланиш 
методикаси ўрганилиб чиқилди ва тажриба-синов натижаларига татбиқ 
қилинди. 
Маълумотларни математик статистика усулларидан фойдаланиб қиѐсий 
таҳлил этилди. Бунда тажриба ва назорат гуруҳларига бириктирилган 
респондент талабаларнинг «Касб таълими методикаси» фани бўйича билим 
даражаси ортганлигини қайд этувчи кўрсатгичлар Стьюдент мезони (Т-
мезон) ѐрдамида қайта таҳлил этилди. Ушбу метод моҳиятига кўра 
0
H
ва 
1
H
гипотезалар қабул қилинди. 
1
H
гипотеза тажриба синов дастури бўйича 
ўқитиш жараѐнида талабаларнинг «Касб таълими методикаси» фани бўйича 
билим даражаси ортади деган ғояни илгари суради. 
0
H
гипотеза эса ушбу 
ғояни инкор этади, яъни тажриба синов дастури бўйича ўқитиш 
самарадорлигини тасдиқланмайди. Агар 
æ
n
m
T
T

,
(
æ
Ò
- жадвалдан топилади) 
бўлса, 
0
H
гипотеза рад этилиб, 
1
H
гипотеза олинади. Тажриба синов 
ишларининг якуний босқичида илгари сурилаѐтган ҳар иккала гипотезадан 
қай бири тўғри эканлигини аниқлаш мақсадида ҳисоб китоб ишлари олиб 
борилди. 
Ҳар бир босқич учун «Касб таълими методикаси» фани бўйича сонли 
маълумотлар олинган. 
Бу маълумотлар асосида қуйидаги белгиланишларни киритиб олайлик: 
Белгиланишлар: 
х
i
– тажриба гуруҳига мос келадиган баҳолар.
i
=
3
,
1
y
i
– назорат гуруҳига мос келувчи баҳолар. 

---

109 
x
ва 
y
– тажриба ва назорат гуруҳлари учун мос келадиган ўртача 
арифметик қийматлар. 
n
n
x
x
i
i


;
m
m
y
y
i
i


(1) 
Бу ерда: x
i
, y
i
– 3, 4, 5 қийматли баҳоларни мос равишда қабул қилади. 
n, m – тажриба ва назорат гуруҳидаги талабалар сони. 
n
i
 , m
i
,– 
мос баҳоларга нисбатан талабалар сони. 
Ўқув жараѐни самарадорлигини баҳоловчи ўртача қиймат тажриба ва 
назорат гуруҳлари баҳоларининг ўртача арифметик қийматлари нисбатидир, 
яъни самарадорлик коэффициенти қуйидагича олинди: 
y
x


(2) 
Ўртача квадратик оғиш катталиклари: 




i
i
i
x
x
x
n
n
S
2
2
)
(
1
;




i
i
i
y
x
x
m
m
S
2
2
)
(
1
(3) 
Стандарт оғиш катталиклари: 
2
2
;