N. F. Zamyatkin

Tilshunoslik qoidalarini yod olishga 
majburmanmi? 
Yo‘q. Buning o‘rniga asar o‘qish singari foydali 
mashg‘ulot bilan band bo‘lganingiz ma’qul. 
Chet tilini qancha muddatda o‘rganshi 
mumkin? 
Til o‘rganish uchun ma’lum muddatni hech kim 
belgilab berolmaydi. Ammo to‘g‘ri yo‘ldan 
borsangiz, bilimlaringiz bir yilda chet tillar 
fakultetining 3-kursida tahsil oladigan a’lochi 
talabaning bilimlaridan ortiq bo‘lsa bo‘ladiki, aslo 
kam bo‘lmaydi. 
Ishonchli va tayyor holdagi matritsani 
qayerdan topish mumkin ? 

---

90
Bunaqasini hozirgi kunda ushbu risola 
muallifidan olishingiz mumkin xolos. 
Bir-ikkita matnni tinglash, talaffuz va tahlil 
kilishdan so‘ng kishi ayni til borasida nimadir 
o‘rgangan hisoblanadimi ? 
Yo‘q. O‘n besh-yigirmata dialog ustida uzoq va 
qunt bilan ishlagan odam haqidagina shunday 
deyish mumkin. Aslida bu ham nisbiy gap. Bu 
jarayonda aniq chegarani belgilash mumkinmas. 
Men matritsani o‘ttizta dialog va matnlardan 
tuzishni taklif kilaman. Uzoq vaqt qunt bilan ishlash 
o‘zini oqlagan usuldir. 
Matritsani tugatganimdan so‘ng «marafoncha 
o‘qish»ga kirishaman. Yuzlab, minglab sahifalarni 
ham baland ovozda, chiroyli ohang bilan o‘qishim 
kerakmi? 
Yo‘q, baland ovozda, ohangdor o‘qish faqat 
matritsa bosqichiga tegishli. Katta asarlarni bu taxlit 
o‘qish jismoniy jihatdan ham ilojsiz. 
Matritsa bosqichidan o‘qish bosqichiga 
o‘tganimdan so‘ng, o‘zimga tushunarsiz bo‘lgan 
so‘zlarni qanday talaffuz qilaman? Tushunarsiz 
so‘zning aynan tarjimasini bilmasam, uning 
mazmunini matn orqali anglashim kerakligini 
tushundim. Ammo uning talaffuzini qanday 
o‘rganaman? 

---

91
Har qanday tilda so‘zlarni talaffuz qilishning 
o‘ziga xos mantig‘i bo‘ladi. Tildagi so‘zlar talaffuzi 
oz 
miqdordagi 
artikulyasiya 
namunalariga 
asoslanadi. Matritsa bosqichidan so‘ng bu 
namunalar 
sizning 
miyangizga 
mustahkam 
o‘rnashib qoladi. Bundan tashqari hozir internetda 
so‘zlarni to‘g‘ri talaffuz qilishni o‘rgatuvchi ovozli 
lug‘atlar mavjud. Bu taxlit muammolar sizni faqat 
ishning boshidagina qiynaydi xolos. Vaqt o‘tgach, 
shu kabi arzimas muammolar bilan o‘zingizni 
qiynaganingiz g‘alati tuyula boshlaydi, negaki bu 
vaqtda sizda til o‘rganishning hozir tasavvuringizga 
ham sig‘dira olmaydigan boshqa qiyinchilik va 
muammolari paydo bo‘ladi. 
Hammaga o‘zi qiziqqan adabiyotni o‘qishini 
maslahat berdingiz. Men adabiy asarlarni emas, 
ilmiy uslubdagi kitoblarni o‘qishni xush ko‘raman. 
Aytaylik, loyiha menejmenti haqidagi kitobni 
o‘qimoqchiman. Ammo bunday kitoblarning tili 
ancha ilmiy. Bu narsa til o‘rganishimga salbiy ta’sir 
ko‘rsatmaydimi? Yoki ilmiy uslubdagi kitoblarni 
o‘qimay turgan ma’qulmi? 
Javobim juda oddiy va o‘sha-o‘sha. Qanday 
uslubda bitilganidan qati nazar faqat o‘zingizga 
qiziq bo‘lgan, e’tiboringizni torta oladigan kitobni 

---

92
o‘qing. Boshqalar bilan ishingiz bo‘lmasin. Oxiri 
baxayr bo‘ladi. 
Ieroglif yozuvli tillarni o‘rganishda matritsadan 
foydalansa bo‘ladimi? 
Matritsadan 
barcha 
tillarni 
o‘rganishda 
foydalansa bo‘ladi. Ieroglif yozuvli tillarni 
o‘rganish hech qachon oson bo‘lmagan va ularni 
o‘rganish jarayoni biroz ko‘proqqa cho‘zilishi 
mumkin.