N. A. Mamadjonova O’simlikshunoslikning biologik asoslari

.
K
FAR 
3,53 
.
10
9
.
3,0
PH = 
________________
= 
_______________________
= 23730,3 kg/ga ≈ 237,3 s/ga yoki tovar
100 
.
q 100 
.
4450
yoki TX = PX 
.
Km = 237,3 
.
0,40 = 94,9 s/ga tovar hosilni tashkil etadi. 
Bunday biomassani paydo bo’lishi uchun zarur bo’lgan suv sarfi 2580,6 t/ga 
(m
3
/ga) yoki gektariga 258 mm mahsuldor nam zaxirasi bo’lishini talab etadi. 
E = 0,1 
.
U
BIOL
.
e
1
= 0,1 
.
94,9 
.
253 = 2400,97 t/ga (m
3
/ga) ≈ 240
SHundan 233 mm yoki 2330 m
3
/ga mikdori tabiiy yogingarchilik evaziga, 
yetishmagan kismi esa sun’iy sugorishlar hisobiga tugri keladi, ya’ni vegetasiya 
davrida sugorish me’yori: 
2400 – 2330 = 70 m
3
/ga ni tashkil etadi. 
SHunday kilib, issiqlik resurslari va FARning kelishini hisobga olgan xolda 
rejalashtirilgan hosilni olish uchun suv tankisligini vegetasion sugorishlar bilan 
tuldirish lozim. 
Belgilangan hosil uchun ugit me’yorini aniqlash. 
Barcha turdagi 
tuproqlarda ilmiy asoslangan o’g’it me’yorlari kuzgi bug’doy uchun ijobiy natija 

---

103 
beradi va unda kuyidagi agrokimyoviy ko’rsatkichlar hisobga olinadi: asosiy va 
qo’shimcha mahsulotlarning kimyoviy tarkibi (NPK miqdori), hosil birligidagi 
o’zlashtirilgan mineral oziq moddalar, tuproqning o’simliklar o’zlashtiradigan 
NPK va mikroyelementlar bilan ta’minlanganligi, tuproq tipiga qarab tuproq va 
o’g’itdan NPKning o’zlashtirilishi, tabiiy-iqlim sharoiti va belgilangan hosil 
darajasi, 1 kg NPKning qoplanishi. 
SHuningdek, programmalashtirilgan don hosili uchun ugitlash tizimi 
bevosita vegetasiya davridagi ekinzorning fitometrik kursatkichlariga va 
to’planishi kutilayotgan biomassa mikdoriga boglik. Sugoriladigan sharoitda 
rayonlashtirilgan navning potensial mahsuldorligi tuproqdagi namlik, oziqa va 
xujalikning moddiy-texnika ta’minotiga boglik. 
Kuyidagi -jadvalda kuzgi bug’doy tarkibidagi uzlashtirilgan ozik moddalar 
va ularning nisbatlari tugrisidagi ma’lum otlar berilgan bo’lib, o’simlik 
qismlaridagi oziq elementlar miqdorini bilish orqali programmalashtirilgan hosil 
bilan o’zlashtirilgan NPK miqdorini aniqlash mumkin. Bu miqdorni bilash uchun 
alohida qismlardagi belgilangan hosilga ularning kimyoviy tarkibi ko’paytiriladi. 
Kuzgi bug’doy 1 sentner don va shunga mos ravishda somoni bilan 3,25 kg azot, 
1,15 kg fosfor va 2,00 kg kaliy o’zlashtiradi. 
-jadval 
Kuzgi bug’doy qismlaridagi uzlashtirilgan ozik moddalar mikdori va ularning 
nisbatlari (B.A.YAgodin, 1989 y.)