Toshkent davlat iqtisodiyot univyersityeti a. Sh. Bekmurodov, Z. A. Abdullayev, B. M. Badalov

 
 
9.2.
 
 Transmilliy korporatsiyalari moliyaviy oqimlarini optimallashtirish 
usullari 
Global ko‗lamdagi faoliyat ustunliklardan foydalanishi tufayli jahon 
iqtisodiyoti va milliy iqtisodiyotdagi krizislarga nisbatan TMKlarning barqarorligi 
ta‘minlamoqda. TMK barqarorligi deganda faoliyatidagi uzoq muddatli barqaror 
natijalarga (foyda va rentabellik ko‗rsatkichlarida keskin tebranish mavjud 
emasligi va boshqalar) erishish tushuniladi. Xalqaro tijorat operatsiyalari 
korporatsiyalar barqarorligini oshiradi. Mazkur mexanizmning mohiyati shundaki, 
184
S.V.
Nozdrev. Mejdunarodniy finansoviy rinok v sisteme finansovix potokov transgranichnix bankov i kompaniy. 
Rossiyskiy vneshneekonomicheskiy vestnik.7–2015. –10s.

---

TMK ning bir mamlakatdagi bo‗linmasi zarari boshqa mamlakatdagi bo‗linma 
foydasi bilan qoplanadi.
Shunday qilib, bir xorijiy filial olgan foydasi hisobiga TMK lar boshqa 
filiallari yoki bosh kompaniya zararlarini minimallashtirish mumkin.
O‗z faoliyatini umumiy moliyaviy natijalarini ko‗tarish maqsadida TMKlar 
tomonidan o‗z moliyaviy oqimlarini boshqarish optimallashtiriladi.
TMK lar moliyaviy oqimlarini boshqarish
–o‗zida xalqaro,milliy va 
korporativ omillar ta‘sirini hisobga olgan xolda korporatsiyada samaradorlik va 
barqarorlikka erishish uchun pul oqimlari parametrlarini optimallashtirish usullari 
tizimini ishlab chiqish va amalga oshirishni ifodalaydi. 
9.5-rasm. Inqirozlar sharoitida TMK lar samaradorlik xususiyatlari 
Manba: 
N.I.Kondratev. Osobennosti effektivnosti transnatsionalnix korporatsiy v 
usloviyax finansovogo krizisa. Vestnik Chelyabinskogo gosudarstvennogo universiteta. 2010. № 
28 (209). 70s. 
Zamonaviy 
amaliyotda 
joriy 
moliyaviy 
oqimlar 
xarakatini 
optimallashtirishning turli-tuman usullari qo‗llaniladi.
Mazkur usullarning asosiylari quyidagilar
185
:
1.
moliyaviy oqimlar xarakatini tezlashtirish; 
2.
konversiya xarajatlari bilan bog‗liq bo‗lgan xarajatlarni minimallashtirish 
uchun nettingdan foydalanish; 
3.
moliyaviy oqimlarga soliqlarni minimallashtirish; 
4.
blokirovka qilingan insturmentlarni boshqarish; 
185
Mejdunarodniy finansoviy rinok: ucheb. posobie / pod red. d–ra ekon. nauk, prof. V.A. Slepova, d–ra ekon. nauk, 
prof. Ye.A. Zvonovoy.– M.:Magistr,2007.268–270s.