A. A. Azlarova, M. M. Abduraxmanova bank marketingi va menejmenti

1-rasm. Bank menejmentining elementlari. 
Biz yuqorida keltirilgan bank menejmentining elementlarini tasniflab 
o‘tamiz.
Bank menejmentining ob’ekti. Banklar faoliyatida boshqaruvning ob’ekti 
bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: 
banklar tomonidan amalga oshiriladigan operatsiyalar (aktiv, passiv va 
balansdan tashqari operatsiyalar); 
Bank 
menejmenti 
elementlari 
Ob’ekt 
xuquqiy 
ta’minot 
tadbirlar 
vositalar 
Ob’ekt 
vosita-
lar 

---

14 
tijorat banklari faoliyati natijalari (bankning daromadlari, foydasi va 
samaradorlik ko‘rsatkichlari); 
bank xizmatlari va operatsiyalari amalga oshirishda ishtirok etuvchi 
xodimlar va mutaxassislar. 
Hozirgi sharoitda tijorat banklari o‘rtasida raqobatning kuchayib borishi, 
ular faoliyatini boshqarishni va boshqaruv sifatini takomillashtirishni talab etadi. 
Bu esa, tijorat banklari faoliyatini boshqarishning ob’ekti hisoblangan aktiv va 
passivlar hajmi bilan emas, balki uning sifati, risk darajasi, likvidliligi va 
daromadlilik darajasini ta’minlashni talab etadi. Demak, boshqaruv ob’ektlarini 
aniqlashtirish boshqaruv sifatini oshiribgina qolmasdan, balki boshqaruvni 
soddalashtirish va samarali bo‘lishini ta’minlaydi.
Bank menejmentining sub’ektlari – bu bank faoliyatini boshqarishda va 
boshqarish jarayonida ishtirok etuvchi shaxslar. Bank menejmenti sub’ektlarini 
ishtirok etishiga ko‘ra quyidagicha bo‘linadi: 
- tashqi sub’ektlar; 
- ichki sub’ektlar. 
Tashqi sub’ektlar bilvosita banklarni boshqarish jarayonida ishtirok etadi va 
davlat organlari bo‘lib hisoblanadi. Banklar faoliyatini boshqarishga O‘zbekiston 
Respublikasi Markaziy banki turli usullar orqali ta’sir o‘tkazadi. Ayniqsa, 
banklarning xizmatlari va operatsiyalari bo‘yicha o‘rnatilgan iqtisodiy normativlar 
shu turdagi xizmatlar ko‘rsatishni boshqaradi va tartibga soladi.
Bank menejmentining vositalari (instrumentlari). Bank menejmentining 
vositalari – bu banklar faoliyati va operatsiyalarini amalga oshirishda 
foydalaniladigan ma’lum tartib qoida va me’yorlar majmuasidir. Bank 
menejmentining vositalari umumbank faoliyati va aniq bir operatsiya yoki 
xizmatga tegishli vositalarga bo‘linadi. Umumbank faoliyatiga tegishli vositalar 
yoki me’yorlar majmuasi bank ustavidir. Chunki bankning ustavida bank amalga 
oshirishi mumkin bo‘lgan xizmatlar, operatsiyalar va boshqa yo‘nalishlar o‘z 
aksini topadi.
Bank menejmentini amalga oshirish tadbirlari. Bank faoliyatini boshqarish 
jarayonida bank menejmenti vositalarini ma’lum ketma-ketlik asosida amalga 
oshirish boshqaruv tadbiri hisoblanadi. Masalan, mijozlar talabini o‘rganish va 
bankning holatidan kelib chiqib ularga xizmatlar ko‘rsatish. Boshqaruv tadbirlari 
aynan bank ichki siyosatida keltirilgan tartiblarni bajarishning natijasidir. Bu 
orqali, tijorat banklari oldiga qo‘yilgan maqsad va bankni rivojlantirish 
masalalarini hal qilishga yordam beradi.