Baxtiyor mengliyev



Download 1,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet65/227
Sana31.10.2020
Hajmi1,62 Mb.
#50920
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   227
Bog'liq
B.Mengliyev-Hozirgi o‘zbek tili (darslik)

Mantiqiy mushohada uchun 
1.Sizning turli munosabatingiz bir xil vaziyatda har xil natijani 
keltirib chiqargan holatlar bo‘lganmi? 
2.Insonning  fe’liga  qarab  munosabatda  bo‘lmagan  kishilar 
holatini kuzatganmisiz? 
3.  “Shaxslar,  munosabat,  vazifa”  sistemasi  mohiyatini  hayotiy 
misol asosida dalillang. 
 
Paradigmatik  munosabat.  Avvalgi  mavzularda  qulf  va 
kalitlarga  oid  misol  keltirgan  edik.  Turli  kalitlar  shodasi 
paradigmaga  qiyoslangan  edi.  Kalitlar  orasidagi  munosabat 
paradigmatik munosabatga o‘xshaydi.  
Paradigma 
a’zolari 
orasidagi 
munosabat 
paradigmatik 
munosabat  deyiladi.  Paradigmatik  munosabat  bir  sistemaga 
kiruvchi  birliklarning  o‘xshashlik  va  farqlilik  munosabatlaridir. 
Masalan,  kelishiklar  o‘zaro  “oldingi  so‘zni  keyingi  so‘zga 
bog‘lash”  o‘xshashligiga  ega  bo‘lsa,  har  bir  kelishikning  bu 
o‘xshashlik  ostidagi  tafovutlari  farqlilik  munosabati  hisoblanadi. 
O‘xshashlik  va  farqlilik  munosabati  bir  necha  ko‘rinishlarda 
voqelanadi.  Farqlilik  munosabati  tilshunoslikda  ziddiyat  termini 
bilan nomlanadi.  
Pаradigmatik  munosabat  keskin  ziddiyatli  va  darajalangan 
ziddiyatli  ko‘rinishlarda  bo‘ladi.  Masalan,  a  va  o  o‘nli  fonemalari 
59


orasida 
keskin 
ziddiyatli 
paradigmatik 
munosabat 
(lablanganlik/lablanmaganlik) mavjud bo‘lsa, a, e, i unlilari orasida 
darajalangan  ziddiyatli  paradigmatik  munosabat  mavjud.  Bunda 
unlilar tilning tanglayga ko‘tarilish darajasiga ko‘ra farqlanadi. Bu 
uchlikdan o‘rtadagisi olib tashlansa, qolgan ikki unli o‘zaro keskin 
ziddiyatli  bo‘lib  qoladi.  Chunki  a  va  i  unlilari  “quyi  keng”  va 
“yuqori  tor”  belgilariga  ega.  Yoki  аytishmоq  –  kоyishmоq  – 

Download 1,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   227




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish