O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti

8. Donlarning strukturali-mexaniq xossalarini texnologik jarayonlarga 
ta`siri 
Donning fizika-mexaniq xossalarini texnologik jarayonlarga ta’siri. 
Donning 
strukturali-mexaniq 
xossalari 
material 
strukturasining 
xususiyatlarini  uning  mexaniq  ta`sirga  ko`rsatadigan  reaktsiyasi  bilan 
bog’laydi.  Ular  donni  yanchish,  qobig’ini  ajratish,  yormani  qayroqlash 
jarayonlari,  maydalangan mahsulotlarning  chiqishi va sifati, bu jarayonlarga 
ketadigan  energiya  sarfini  aniqlaydi.  Un  va  omuxta  em  ishlab  chiqarishda 
yanchish jarayoni juda  katta  energiya sarf qilishni talab etadi. 
Bu 
xossalarning 
asosiy 
ko`rsatkichlari 
bo`lib 
materiallarning 
mustahkamligi  va  qattiqligi  hisoblanadi;  don  uchun  endospermning 
mikroqattiqligi aniqlanadi. 
Don  endospermasi  va  qobig’ini  bir-biridan  ajratishda  ularning 
mustahkamligini  har  xil  bo`lishini  ta`minlash  kerak.    Bunga  gidrotermik 
ishlov berishning maxsus rejimlarini tanlash bilan erishiladi. SHuning uchun 
un  ishlab  chiqarishda  gidrotermik    ishlov    berganda  qobiqlarning 
mustahkamligi  oshiriladi,    endospermning  mustahkamligi  kamaytiriladi.  
Yorma  ishlab  chiqarishda  teskarisi,    ya`ni    gul  qobiqning  (    yoki    meva 
qobig’ining)  mustahkamligi  kamaytiriladi,  endospermning  mustahkamligi 
oshiriladi.    Bu  un    tortishda    endospermni  ko`proq    maydalanishini,  
qobiqlarni    kamroq  maydalanishini  ta`minlaydi.  Yorma  ishlab  chiqarishda 
qobiqlarni maydalanishini, endospermni butun holda saqlanishini ta`minlaydi.