Microsoft Word shamoli muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

64

xonalariga da’vatsiz tashrif qilibdilar. Bu holni ko‘rgach, yugurib kelib Sarvari olam 

sallolohu alayhi vasallamni quchoqlab olib, dedilar: Ota-onam fido bo‘lsin, yo Rasululloh, 

xush kelibdilar. 

 

Keyin u zotlarni boshlab, bog‘lariga kirdilar. Va ular uchun bisotlar to‘shadilar. O’tirg‘izib 

qo‘yib, o‘zlari xurmo keltirmoq uchun bordilar. Bir bosh to‘da xurmoni keltirib, qoshlariga 

qo‘ydilar. U shohda pishgan va pishmagan har turli xurmolar bor edi. Janobi Rasululloh 

sollallohu alayhi vasallam marhamat kildilar: “Nima uchun butun bir boshni keltirdingiz? 

Bunda xomlari ham bor ekan. Bekor qoladi. Pishganlarini olib kelsangiz bo‘lmasmidi?” 

Abu Xaysam dedilar: “Men shu niyatda keltirdimki, Janob xoxlaganlaridan tanovul 

qilsinlar. Xoxlasinlar pishganidan, xoxlasinlar g‘urasidan yesinlar”. Keyin har uch 

mexmon mukarram xurmodan yedilar. Va suvdan ichdilar. Va Rasullulloh sollallohu 

alayhi vasallam dedilar: “Jonim qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, bugungi bu ne’mat o‘sha 

ne’matlardandirki qiyomat kunida undan savol qilinasizlar”. (Ya’ni, bu uch ne’matki – 

oromlik, soya va shirin yangi xurmo va muzdek sovuq suv). Keyin Abu Xaysam 

mexmonlarga taom xozirlamoq uchun o‘rinlaridan turib yurib qoldilar. 

 

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: Ey, birodar, bizlar uchun jondor so‘ymoqchi 

bo‘lsangiz, sut berib turgan narsani so‘ymang. Keyin Abu Xaysam roziyallohu anxu bir 

echkining bolasini so‘yib, nihoyatda tezlik bilan taom xozirlab keldilar. Hammalari u 

taomdan tanovul qildilar. Keyin Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: Ey, Abu 

Xaysam, xodimingiz bormi? Abu Xaysam dedilar: xodimim yo‘q. Janob dedilar: Kachon 

bizga bir tarafdin g‘ulomlar kelsa, yodimizga soling, xojatingizni ravo qilamiz. Ittifoqo, 

bir tarafdin ikki adadgina g‘ulom kelib qoldi. Abu Xaysam roziyallohu anhu va’dalarini 

yodga solmoq uchun Rasululloh sollallohu alayhi vasallam xuzurlariga keldilar. 

 

Janob dedilar: Bu ikki adad g‘ulomdan qaysi biri xizmatga munosib ko‘rilsa, olib boring. 

Abu Xaysam dedilar: Mavlomiz o‘zlari menga birini xoxlab bersinlar. Janob dedilar: 

Mushavvara so‘ralgan inson amin bo‘ladi. Mana bu g‘ulomni oling, uni namoz o‘qib 

turganini ko‘rdim. Lekin mening bu g‘ulom xususida sizga tavsiyam shuki, buning haqida 

xayrixox bo‘ling. Keyin Abu Xaysam roziyalloxu anhu g‘ulomni olib uylariga bordilar. 

Bo‘lgan voqeani va Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning vasiyatlarini xotinlariga 

bayon qildilar. Xotinlari dedilar: Siz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning 

tavsiyalarining haqini ado qila olmassiz. Munosibi shuki, bu g‘ulomni ozod qilib yuboring, 

shoyad rizolarini topsangiz. Abu Xaysam roziyallohu anhu o‘zlariga nihoyatda zarur 

bo‘lgan bir g‘ulomni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning xushnudliklari uchun Alloh 

Taolo yo‘lida ozod qilib yubordilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga bu voqea 

ma’lum bo‘lgan edi, har ikkilaridan xush bo‘lib dedilarki: Alloh Taolo har nabiy va uning 

xalifasi uchun ikki botiniy maslaxat berguvchi va dalolat qilguvchini paydo qilgan. 

Ulardan birlari yaxshilikka dalolat qiladi, va targ‘ib beradi va yomonlikdan man qiladi. 

Ikkinchisi, barbod bo‘lmog‘i va xalokati uchun hamisha ko‘shish qiladi, va bu xususda 

xech sustlik qilmaydi. Har kim yomon yo‘llarga dalolat etguvchi rafiqdan saqlanib qolsa, 

u odam tamomi yomonlik va xalokatdan salomat qolibdi. 

 

292. Sa’d ibn Abi Vaqqos roziyallohu anhu dedilar: Ummati islomiyada hammadan avval 

Xudo yo‘lida qon to‘kkan zot menman. Va hammadan avval Xudo yo‘lida o‘q otgan odam 

ham menman. Sahobai kiromning bir jamoalari bilan bir zamonlarda shunday holda 

urush qilar edikki, u kunlarda daraxtlar bargi va tikanli daraxtlar mevasidan boshqa bir 

narsani yemas edik. Bora-bora og‘izlarimizning ichlari yara bo‘lib ketdi. Qaysi birimiz 

---

Shamoili Muhammadiy. Muhammad at-Termiziy