Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

2.2.
 
Блокчейнда электрон тижорат ҳавфсизлигини таъминлаш 
Ҳавфсизлик тадбирлари тармоққа шундай жорий қилинганки, унинг 
умумий инкор этиш нуқтаси бўлмайди, нафақат махфийлик, балки ҳар 
қандай ҳаракат бекор қилинмаслиги ва аутентификация ҳам таъминланади. 
Тизимда иштирок этишни истаган ҳар бир шахс шифрлашдан фойдаланиши 
лозим – бу муҳокама қилинмайди ва ўйламасдан қилинган ҳаракатлар 
оқибатларини фақат шу ҳаракатларни амалга оширган шахсгина ҳис 
қилади.Хакерлик ҳужумлари, шахсий маълумотларни ўғирлаш, фирибгарлик, 
киберқўрқитиш, фишинг, спам, зиён келтирувчи дастурлар, вирус-
товламачилар – буларнинг барчаси инсоннинг жамиятдаги ҳавфсизлигига 
таҳдид солади. Интернетнинг илк даври, кўплаб жараёнларни шаффоф 
қилиш ва инсон ҳуқуқлари бузилишини қийинлаштириш ўрнига, хусусий 
шахслар, институтлар ва иқтисодий фаол субъектларҳавфсизлига таҳдидлар 
яратар эди. Ўртача интернетдан фойдаланувчи кўпинча электрон почта ва 
ҳисоб қайдларини оддий пароллар ҳимоя қилади деб умид қиларди, чунки 
провайдерлар ёки иш берувчилар ишончлироқ паролларни талаб 
қилмасди.Шуни ҳам айтиш керакки, рақамли валюта оддий файлда 
сақланмайди. У криптографик 
хеш
билан белгиланган транзацияларда акс 
эттирилади.Фойдаланувчилар ўз пуллари учун криптокалитларга эга 
бўладилар ва транзаксияларни тўғридан-тўғри бир-бирлари билан 
биргаликда амалга оширадилар. Бундай ҳавфсизлик учун уларнинг ҳар бири 
масъулиятли бўлиши – шахсий калитларни ишончли ҳимоя қилишлари 

---

119 
зарурлигидир.Бу ерда ҳавфсизлик стандартлари муҳим аҳамиятга эга бўлади. 
Биткойин блокчейни АҚШ Стандартлар ва технологиялар миллий институти 
томонидан чиқарилган ва ахборотни қайта ишлаш федерал стандарти 
сифатида қабул қилинган машҳур ва пухта ишлаб чиқилган