Тошкент давлат аграр университети

7 – расм. Машинанинг “яшаш цикли”:
ОА – лойиҳалаш даври; АВ – ўзлаштириш даври; ВС – ишлаб 
чиқаришни барқарорлаштириш даври; СD – ишлаб чиқариш суръатининг 
сустлашиш даври; DE – ишлаб чиқаришдан олиш даври; DD’ – машинанинг 
модернизациялаш ва унга сифатли техник хизмат кўрсатиш ѐрдамида унинг 
ресурсини ошириш даври.
7-расмда кўрсатилганидек хар бир техник тизим маънавий эскиради, 
жисмоний ейилади. Агар унга ўз вақтида техник хизмат кўрсатиб, сифатли 
таъмирлаш ишлари ѐки ундаги баъзи тез ишдан чиқадиган элементлари қайта 
алмаштирилиб ѐки тикланар экан унинг “яшаш цикли” янада ортади 
(схемадаги пунктлар чизиқларга эътибор берилсин). 
Махаллий пахта териш машиналаримиз маънавий эскириш, қариш ва 
қайта тикланиш даврини бошдан кечирди. Улар табора такомиллаштирилиб 
бормоқда. 
Унинг 
рақоботдошлигини, 
харидоргирлигини 
таъминлашга 
Республикамиз олимлари керакли ИТИ-ни олиб бормоқдалар. 8-расмда аграр 
секторида техникаларга бўлган эҳтиѐжни қондириш йўллари тақдим этилган.

---

43 
ТЕХНИКАЛАРГА БЎЛГАН ЭХТИЁЖНИ ҚОНДИРИШ
Й Ў Л Л А Р И 
 
8-расм. Республикамиз қишлоқ хўжалигини механизациялаштириш ва техникаларга хизмат кўрсатиш, 
уларни таъмирлашнинг моддий техник асослари.
Ўзбекистон Республикасида қишлоқ хўжалигини механизациялаш асослари 
“
Ўзқишхўжтавминаттаъмир
” қўмитаси ва машиносозлик 
тизими томонидан хорижий 
фирмаларда ишлаб 
чиқарилаѐтган техникаларни 
Республикамизга олиб 
келиш, уларни тўпроқ-иқлим 
шароитларимизга 
мослаштириш. 
Машиносозлик корхоналарида ишлаб 
чиқариладиган машиналарнинг техник 
даражасини хорижий фирмалар 
хамкорлигида такомиллаштириш: 
1.
Махаллий 
пахта 
териш 
машиналарининг янги русумларини 
ишлаб чиқиш. 
2.
“Лемкен” 
фирмаси 
ва 
“Чирчиққишлоқмаш” заводида ағдарма 
плугларни ишлаб чиқаришни ташкил 
қилиш. 
3.
“Камминз” фирмаси двигатели 
билан “ТТЗ”-джа ТТЗ -100К (98о.к..) 
тракторларни ишлаб чиқариш. 
Махаллий ва чет эл қишлоқ 
хўжалиги техникаларига 
фирмали таъмирлаш, техник 
сервис хизматини намунали 
ташкил қилиш. “Техник 
сервис марказлари” билан 
туман МТП-лари ораларида 
ўзаро фаолият кўрсатиш 
ишларини намунали ташкил 
этиш ва уларни янада 
такомиллаштириш.

---

44 
9 ва 10 – расмларда илм-фан, техника тарақиѐтининг ривожланиш 
структураси, ишлаб чиқариш ва таъмирланган махсулот бозорининг 
рақоботдошлигини ошириш омиллари кўрсатилган. 
Бугунги кунда йирик олимларимизнинг илмий махсули бўлган АСМ 
мажмуйини инновациялаш соҳасида илм-фаннинг икки босқичли 
ривожланиш структурасига эгамиз (9-расм).