Тошкент давлат аграр университети

Мавзунинг мақсади:
талабаларга асосий ишлаб чиқариш бўлимларини 
планировкалашга (жойлаштиришга) оид билим бериш. 
Таъмирлаш-техник сервис корхоналаридаги цех ѐки бўлимларнинг 
технологик планировкаси
деб барча ишлаб чиқариш, кўтариш-ташиш ва бошқа 
жиҳозлар, ишчи жойлар, санитар-техник ва энергетик тармоқлар, ўтиш жойлари 
кўрсатилган план – схемага айтилади. Уларнинг жойлашиш тартиби кўргазмали 
қуролларда тақдим этилган. 
Планда дастгоҳларни жойлаштиришга қуйидаги талаблар қўйилади: 
1.
Дастгоҳ ва ускуналар технологик жараѐнга мос равишда жойлаштирилиши 
лозим. 
2.
Йўлаклар, ўтиш жойлари ва дастгоҳларнинг жойлашиши технологик қаров 
ѐки таъмирлашлар вақтида ўтиш имкониятига эга бўлиши керак. 
3.
Кўтариш ва юк ташиш воситалари қабул қилинган технологик жараѐн билан 
ҳамоҳанг ва энг қисқа йўлни босиб ўтиши керак. 
Уларни технологик планировкалаш асосан 2 хил усулда амалга оширилади: 
1.
Текисликда лойиҳалаш усули (бунда қоғоз ва картондан ясалган текис 
макетлар ишлатилади). 
2.
Ҳажмий лойиҳалаш усули (бунда ҳажмий моделлардан фойдаланилади), бу 
анча прогрессив усулдир. 
Барча бўлимларнинг планировкаси бинонинг умумий компановкалаш плани ва 
шартли белгилар асосида ишлаб чиқилади. С.М.Бабусенконинг 
1
китобида, 

---

372 
участкалар планировкаси шартли белгилар ва жиҳозларни жойлашнинг умумий 
қоидалари, баъзи тахнологик жараѐнлардан намуналар берилган. 
1-расмда қадамловчи конвейернинг жойлашиш схемаси келтирилган. 
1-расм. Қадамловчи конвейернинг 
жойлашиш схемаси: 
Б Г А-ўтиш жойи кенглиги;
Б-конвейернинг кенглиги; 
В 
В-таъмирланадиган объект
ўлчами; 
Г-объектдан иш жойигача
Г 
бўлган масофа. 
Қўшимча ишчи жойлари 
А