Тошкент давлат аграр университети

 
Таянч тушунчалар:
таъмирлаш-техник сервис корхоналари, ишлаб 
чиқариш, ташкиллаштириш принциплари, капитал қурилиш, таъмирлаш, 
моддий техник таъминот, молиялаш, ҳақ тўлаш, кадрлар билан ишлаш, 
корхоналардаги ҳақ-ҳуқуқлар. 
Мавзу бўйича такрорлашга оид синов саволлари: 
1.
Агросаноат мажмуасидаги АСМ машина трактор парклари ва техник 
сервис тизимининг фаолияти, мақсади ва вазифаларини тушунтириб
беринг.
2.
Ишлаб чиқариш корхоналари (ИЧК) томонидан бажариладиган асосий иш 
турларининг моҳияти нимадан иборат?
3.
Давлат таъмирлаш корхоналарида ишлаб чиқаришни ташкиллаштириш 
принциплари ҳақида нима биласиз ?
4.
Корхоналарнинг капитал қурилиш ва капитал таъмирлаш соҳаларидаги 
ҳақ-ҳуқуқларини тушунтириб беринг? 
5.
Корхоналардаги хусусий мулк ва воситаларнинг аҳамияти нималарга
боғлиқ ? 
6.
Корхоналарнинг моддий-техник таъминоти, молиялаш, меҳнатга ҳақ 
тўлаш ва кадрлар билан ишлашга оид ҳақ-ҳуқуқлари нимадан иборат ? 
 Фойдаланилган адабиѐтлар: 
1.
Конкин Ю.А. и др. Организация и планирование производства на 
ремонтных предприятиях. –М.: Колос, 1961, -367 с. 
2.
Певзнер Я.Д. Организация ремонта машин в сельском хозяйстве. –Л.: 
Колос, 1970. 
 

---

260 
4.2. Таъмирлаш корхоналаридаги технологик, ишлаб чиқариш 
жараѐнлари ва уларнинг структураси 
Режа
: 1. Таъмирлаш корхоналаридаги технологик ва ишлаб чиқариш 
жараѐнлари тўғрисида асосий тушунчалар. 
2. Ишлаб чиқариш жараѐнининг структураси. 
3. Ишлаб чиқариш жараѐнини ташкиллаштиришга қўйиладиган асосий 
талаблар. 
4. Таъмирлаш корхонасининг ишлаб чиқариш структураси. 
Мавзунинг мақсади:
талабаларга таъмирлаш корхоналаридаги 
технологик, ишлаб чиқариш жараѐнлари ва уларнинг структураси тўғрисида 
билим бериш. 
Таъмирлаш корхоналари ўзининг ривожланиш даврида ташкилий 
жиҳатдан ўзгарди ва кўпгина қийинчиликларга учради. Ҳатто, таъмирлаш 
корхоналарини такомиллаштиришга маблағ сарфлаш мақсадга мувофиқ эмас, 
деган нотўғри фикрлар ҳам мавжуд бўлган. Маълумки, машина қанчалик 
такомиллашган бўлмасин, уни ишлатиш жараѐнида нуқсонлар, ейилишлар 
пайдо бўла бошлайди ва уларни қўшимча меҳнат сарфлаб тузатишга, 
таъмирлашга, тиклашга тўғри келади. 
Машина-трактор паркини таъмирлаш машиналарнинг ишқаланиш, 
мойлаш, жисмоний ейилиш ва маънавий эскириш назариясига асосланган. 
Машиналарни таъмирлашни ташкил этиш ва таъмирлаш технологиясига оид 
масалаларни тадқиқ этишда эҳтимоллар назарияси, уларни ѐппасига хизмат 
кўрсатиш назарияси, квалиметрия назарияси ва бошқа назариялардан кенг 
фойдаланилади. 
Таъмирлаш
– машинанинг (ѐки ундаги айрим қисмларнинг) иш 
қобилиятини тиклаш мақсадида уларнинг нуқсонларини бартараф этишга 
оид ишлардан иборат. 
Машиналар ихтисослашган таъмир корхоналарида таъмирланади. 
Таъмирлаш корхонаси машинасозлик корхоналаридан анча фарқ қилиб ўзига 
хос янги технологик жараѐнларни: машина қисмларини ювиш, бўлакларга 
ажратиш, яроқли-яроқсизларга ажратиш ва таъмирлаш ишларини бажаради. 
Таъмирлаш (лотинча “реставрация”) атамаси кўпинча архитектура ва 
санъат асарларига нисбатан ишлатилади. Таъмирлаш атамасининг ўзбекча 
муқобили “қайта ўрнатиш” бўлишига қарамай, атаманинг ихчамлиги ва 
ўхшашлигини назарда тутиб, машиналарга нисбатан ҳам таъмирлаш атамаси 
ишлатилмоқда.