Тошкент давлат аграр университети

устав фондини ташкил этади.
Устав фонд ҳажми корхона балансида 
ўз аксини топган бўлади. 
Асосий ва айланма воситаларга бўлган эҳтиѐж ишлаб чиқариш 
жараѐнининг асосий параметрларини ҳисоблаш йўли билан корхонанинг ўзи 
томонидан аниқланади. Ҳисоблашда таъмирлаш ишларини бажариш дастури, 
сервис, ишлаб чиқариш технологияси, уни ташкил этиш хусусиятлари 
ҳисобга олиниши шарт. 
Металл қирқиш дастгоҳларига, темирчилик прессига, таъмирлаш-
технологик ускуналарга бўлган эҳтиѐж устахоналарни намунавий ѐки 
индивидуал лойиҳаларга тегишли мулк ва ускуналар табели ѐрдамида 
аниқланади. 
Агар янги таъмирлаш корхонаси илгари ҳаракатдаги бўлган бошқа 
профилдаги носозлик корхонаси базасида барпо этилиб реконструкция 
этилган ҳолда дастгоҳ ва ускуналарга бўлган эҳтиѐж жорий этиладиган 
технология, корхона дастури ва бошқа параметрларни ҳисобга олган ҳолда 
аниқланади. 

---

255 
Ишлаб чиқариш фаолиятини олиб бориш учун корхона айланма 
воситалар билан таъминланади.
Уларнинг ҳажми ҳам корхонанинг ўзи 
томонидан аниқланади. Айланма воситаларнинг меъѐри юқоридаги ташкилот 
томонидан тасдиқланади. 
Корхона ўзи томонидан асосий фондларни капитал таъмирлашга 
амортизация ҳажмини белгилайди. Ўз мулклари ва воситаларига эгалик 
қилган ҳолда корхона улардан баъзи машиналарни, ускуналарни сотиш, 
ортиқча ашѐ ва буюмларни, режадан зиѐд бўлган маҳсулотларни сотиш 
ҳуқуқларига эга. Бу ҳуқуқ ишлаб чиқариш фондларидан анча самаралироқ 
фойдаланиш мақсадида берилган. 
Ортиқча мулк ва воситаларни бошқа корхоналарга сотиш натижасида 
тўпланган айланма воситаларга тегишли бўлган маблағлар корхона 
томонидан айланма воситалар сифатида фойдаланишлари мумкин. 
Ишлаб чиқариш қувватидан фойдаланган ҳолда қўмита бирлашмалари 
ўз фаолиятларини хўжалик ҳисоби асосида ташкил этади, корхоналарга энг 
янги фан ва техника, илғор тажриба ютуқларини жорий қиладилар. Шу 
тариқа техникаларни таъмирлаш таннархини камайтирадилар. 
Қўмита тизимидаги корхоналар ихтирочилик ва рационализаторлик 
ишларини ташкил этадилар. Унинг учун мазкур тизим таркибида 
рационализаторлик ва ихтирочилик бошқармалари ва бўлимлари фаолият 
кўрсатадилар. Уларнинг вазифаларига техникаларнинг, ускуналарнинг , 
мосламаларнинг янги нусхаларини ўз вақтида рўйхатга олиш, уларни ясаш ва 
жорий этиш ҳар бир рационализаторлик таклифининг иқтисодий 
самарадорлигини аниқлаш тегишли муаллиф ва ҳаммуаллифларни ўз вақтида 
моддий рағбатлантириш кобилар киради.