O’simliklar fiziologiyasi

O‘simliklarga issiqlikka chidamliligi.
 
Barcha o’simliklar harorat darajalariga bo’lgan 
munosabatlari boyicha ham bir-biridan farq qiladi. Ba’zi suv o’tlari 60-80
0
C issiqlikka ega bo’lgan 
buloqlarda tarqalgan. Ko’pchilik yuksak o’simliklar uchun maksimal harorat 40-80
0
C ga teng. Qishloq 
xo’jalik ekinlari uchun esa maksimal harorat 39-40
0
C ga teng bo’lib, haroratning bundan orta borishi 
ularni shikastlaydi. 
Issiqlikka chidamli o’simliklar protoplazmasining qovushqoqligi va elastikligi yuqori bo’ladi. 
Bog’langan suv miqdori ko’p, oqsillari issiqlikka chidamli bo’lib, tezlikda koagulyasiyaga uchramaydi. 
Issiqlikka chidamli o’simliklarning nafas olish jarayonida ko’proq organik kislotalar hosil bo’ladi va ular 
ammiak bilan reaksiyaga kirishib, asparagin, glutamin kabi aminokislotalar hosil qiladi. Natijada erkin 
ammiak neytrallanib, o’simliklarga zarar yetkazmaydi. RNK miqdori ko’p bo’lgan o’simliklar ham 

---

O’simliklar fiziologiyasi
157 
issiqlikka chidamli bo’ladi. ko’pchilik, suv bilan yaxshi ta’minlanmagan, mezofit o’simliklar 
transpirasiya jadalligini oshirish orqali kuchli issiqlik ta’siridan saqlanadi. Bu o’simliklarda barg harorati, 
havo haroratiga nisbatan, 4-6
0
C gacha past bo’ladi. 
Samarqand Davlat Universiteti o’simliklar fiziologiyasi va mikrobiologiya kafedrasi a’zolarining 
(professor J.X.Xo’jayev va boshqalar) olgan ma’lumotlari asosida g’o’zaning gullash fazasida N
3
VO
3 
kislotaning 0,01 % va ZnSO
4 
tuzining 0,05% li eritmalarini purkash (purkash kechki vaqtlarda 
o’tkaziladi) ularning issiqlikka va qurg’oqchilikka chidamliligini oshiradi. Natijada gullarning 
changlanishi ko’payadi va hosildorlik 10-12% gacha ortadi. Tola va chigit sifati yaxshilanadi.