Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

 
2. Respublikamizda sabzavotchilikni rivojlantirish borasida olib 
borilayotgan ishlar, qabul qilinayotgan qarorlar va qonunlar. 
Poliz ekinlari yalpi hosilining sezilarli va barqaror ko’tarilishi 2006 yildan 
boshlandi, bu hosildorlikning oshirilishi bilan ham izohlandi. Biroq 1991 yilgi 
ishlab chiqarish darajasiga 2008 yildagina erishildi. 
2006 yildan so’ng poliz ekinlarining yalpi mahsuloti yiliga 90-140 ming tonna 
atrofida ortib bordi. 20014 yilda poliz ekinlarining yalpi hosili 1696 ming t. ni 
tashkil etdi. 1991 yilgi ko’rsatkichga qiyoslanganda poliz mahsulotlari etishtirish 
hajmi qariyb 1,8 marta ortdi. Aholi jon boshiga poliz mevalari etishtirish hajmi 54 
kg ni tashkil etdi va bu 1991 yilgi ko’rsatkichdan 10 kg ga yuqoridir.
Ta’kidlash joizki,poliz mevalarining taxminan yarmi fermer xo’jaliklari 
dalalarida yetishtirilmoqda. Binobarin, 2013 yilgi 1558 ming t. hosilning 782 
ming t. yoki 50% qismi fermerlar tomonidan ishlab chiqarildi.
SHunday qilib, bugungi kunda sabzavot, poliz va kartoshka ishlab chiqarish 
hajmi mamlakatda olib borilayotgan islohotlar tufayli shu darajaga yetkazildiki, u 
sog’liqni saqlash muassasalari tomonidan belgilangan me’yorga nisbatan aholi jon 
boshiga ortig’i bilan iishlab chiqarilmoqda.

---

9 
Binobarin, aholi jon boshiga talab qilinadigan me’yorga nisbatan ishlab 
chiqarilayotgan sabzavotlar 2,6 marta (109,2 kg o’rniga 290 kg), kartoshka – 1,4 
marta (54,6 kg o’rniga 79 kg), poliz – v 2,2 marta (24,2 kg o’rniga 54 kg) ortiqdir. 
Agar transportda tashish va qayta ishlash sanoatini talabini hisobga olinsa ham, 
yetishtirilayotgan sabzavot, poliz va kartoshka aholi uchun yetarlicha darajaga olib 
kelingan. 
SHunga qaramay, sabzavot, poliz va kartoshka etishtirish yalpi hajmini 
oshirish zarurati saqlanib turibdi. Buni eksport hajmini kengaytirish imkoniyati 
yuqori bo’lgan qayta ishlash korxonalarining talabini to’liq qondirilmayotganligi 
bilan izohlash mumkin. SHu bois bugungi kunda sabzavot mahsulotlari etishtirish 
hajmini oshirish bo’yicha barcha imkoniyatlardan foydalanish bo’yicha tadbirlar 
ishlab chiqilmoqda.
Binobarin, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2015 yil 9 
yanvardagi «2015 yilda sabzavot mahsulotlari, kartoshka, poliz va uzum ishlab 
chiqarish va foydalanish prognoz parametrlari” qaroriga muvofiq 2015 yilda 
mahsulot ishlab chiqarish hajmi quyidagicha bo’lishi lozimligi belgilangan: 
sabzavot 9536 ming t. kartoshka – 2606 ming t. va poliz – 1770 ming t.
Uzoq kelajak prognozi bo’yicha esa 2030 yilga borib mahsulot ishlab 
chiqarish hajmi quyidagi ko’rsatkichlarga yetkazilishi lozim: sabzavot – 10,2 mln. 
t., kartoshka – 5,3 mln. t, poliz – 2,2 mln. t.
Yuqorida keltirilgan ma’lumotlardan kelib chiqib xulosa qilishg mumkinki, 
sabzavotchilik, polizchilik va kartoshkachilik tarmoqlarini rivojlantirish uchun 
yetarlicha zahiralar mavjud. Fikrimizcha, ularning asosiylari quyidagilar 
hisoblanadi.