|
3.8. Birlamchi raqamli kanalning signallar tuzilmasi
IKM – 30 impuls – kodli modulyasiyali uzatishning zamonaviy
birlamchi tizimlariga kiradi va TSK – 24 vazifasidek mahalliy va xududiy
aloqa tarmoqlarining kabellari juftlarini zichlashtirish uchun va telefon
signallarini uzatish uchun mo‘ljallangan. IKM – 30 quyidagi parametrlar
bilan xarakterlanadi:
1.
Uzatish tezligi, Kbit / s
2048
2.
Davr davomiyligi, mks
125
3.
Davrdagi kanalli vaqt intervallarining soni
32
4.
Kanalli vaqt intervallaridagi simvollar soni
8
5.
TCh kanallar soni
30
6.
TCh kanal chastota diapozoni, Gs
300 – 3400
5.
O‘tadavr davomiyligi, ms
2
8.
O‘tadavrdagi davrlar soni
16
9.
Bitta TCh kanalidagi signal kanallar soni
2 – 4
10. Diskretlash chastotasi, KGs
8
11. Kvantlash qadami soni
256
12. Kompressiya qonuni
A – 87,6
IKM – 30 tizimining davr va o‘tadavr tuzilmasi 3.21 – rasmda
ko‘rsatilgan. IKM – 30 tizim davrining vaqt tuzilmasi yetarli darajada
murakkab bo‘lgani uchun uni batafsilroq ko‘rib chiqamiz va uni IKM – 24
tizimi davrining vaqt tuzilishi bilan solishtiramiz. IKM – 24 tizimiga
o‘xshash davr 125 mks kattalikka ega, biroq kanalli vaqt oraliqlari ko‘p
bo‘lib, u 32 ta ga teng. Ulardan 30 tasi TCh kanallarni tashkil etishga
ishlatiladi. Kanalli vaqt intervalida simvol soni ikkala tizimda bir xil, lekin
agar IKM – 24 tizimida belgilardan bittasi signal kanallarini tashkil etishga
ishlatilsa, IKM – 30 tizimda esa barcha simvollar nutq signalini kodlash
uchun ishlatiladi. Faqat shu bilangina ikkala tizimning davrli vaqt
qurilmasi o‘rtasidagi o‘xshashlik cheklanadi. IKM – 30 davrli vaqt
tuzilmasining boshqa detallarini ko‘rib chiqamiz. Xalqaro nomenklaturaga
muvofiq «So» deb belgilangan birinchi kanal vaqt intervali asosan davrli
sinxrosignalni uzatish uchun ishlatiladi. Ko‘rinib turibdiki, (3.21- rasm)
davrli sinxrosignal faqatgina juft davrlar R0, R2, R4 … , R14 bo‘lishi
mumkin. R1, R3 va hokazo. bilan belgilangan toq davrlarda «So» vaqt
intervalida maxsus qo‘shimcha axborotni uzatish uchun mo‘ljallangan
79
simvollar (harflar bilan belgilangan) va faqat V2 simvoldan bir qiymatiga
ega bo‘ladi.
Keyingi kanalli vaqt intervallari S1 – S15, hamda S17 – S31 intervali
TCh kanallarni tashkil etish uchun ishlatiladi. R
0
davrning S16 kanalli
oralig‘i o‘tadavrli sinxrosignalni V1, V2, V3, V4 belgilar 0 qiymati bilan
uzatish uchun ishlatiladi. O‘tadavr sinxronlashdan chiqish to‘g‘risidagi
axborot uchun V6 simvol va bitta TCh kanal uchun qolgan 15 ta davrlarda
2 tadan 4 tagacha signal kanallarni tashkil etish uchun ishlatiladi. a,b,c,d
harflar mos kanallarga biriktirilgan signalli kanallarning simvollarini
ko‘rsatadi. R0 davrli va R1 dan R15 gacha qolgan 15 ta davrlar 2 ms
davomiylikda davrni tashkil etadi.
Davr sinxronlash jarayonida vujudga kelayotgan sharoitlarga qarab
quyidagi mezonlar ishlatiladi. IKM – 30 tizimi «davr sinxronizmidan»
chiqish mezoni bu sinxrosignalga ega bo‘lgan uchta davrlar ketma –
ketligidagi davr sinxrosignaldagi xatolarni topish hisoblanadi. Davrli
sinxronlashni tiklash mezoni bo‘lib quyidagilardan so‘ng keladigan holat
hisoblanadi:
—
davrli sinxrosignalni aniqlash (n - davrda);
—
navbatdagi davrda (n +1 davrda) davrli sinxrosignalning mavjud
emasligini tekshirish);
—
navbatdagi davrda ( n + 2 – davrda) davrli sinxrosignalni topish.
Ikki yoki uchta ketma – ket davrdagi davrli sinxrosignallar
aniqlanganda sinxronlash sxemasi birinchi qabul qilingan sinxrosignaldan
ikkita davr masofada davr sinxronlashni izlash jarayonini boshlaydi.
Sinxronlash sxemasi sinxrosignalni aniqlagandan so‘ng uni ikkita davrdan
keyin topa olmagan holda shunga o‘xshab ham ishlaydi.
Yuqorida keltirilgan mezonlar, davrli sinxronizmni tiklashga olib
keluvchi davrli sinxronlash sxemasi ishining har xil variantlarini ta’riflab
beruvchi grafni tushinish uchun bilish zarur va 3.22- rasmda shu graf
keltirilgan. Sinxronlashni izlashning eng qiziqarli hollariga quyidagilar
kiradi:
1)
A,A (toq davr), A (juft davr);
2)
A,A (toq davr), A (juft davr).
Bulardan
birinchisi
toq
davrda
(TD)
davrli
sinxrosignalni
aniqlanganligini bildiradi, ya’ni u joylashishi mumkin bo‘lmagan joyda,
shuningdek, yana davr sinxrosignalini juft davrda (JD) topilishini
(sinxrosignalni to‘g‘ri joylashishi) bildiradi.
IKM – 30 apparaturasi uzatuvchi va qabul qiluvchi uskunadagi davrli
sinxronlash sxemasidan tashqari o‘tadavrli sinxronlash sxemasi bilan ham
80
ta’minlangan. Undan tashqari, bu apparatura ma’lumotlarni uzatish
uskunasi bilan hamkorlikda ishlaydigan sxemaga ega bo‘lishi mumkin. Bu
IKM – 30 tizimi teleaxborot signallarini uzatish imkonini beradi.
Kompandirlash va analogli signallarni raqamliga va raqamlilarni analogli
signallarga o‘zgartirish masalalarini yechish bu tizimda TSK- 24 tizimiga
nisbatan o‘zgacharoq amalga oshirilgan. Jumladan, IKM- 30 tizimida
liniyaviy kodlovchi ishlatilgan, u har bir TCh kanalning signalini diskretli
12 simvolli raqamli signalga o‘zgartiradi, shulardan birinchi simvol
diskretning ishorasini aniqlaydi, qolgan 11 tasi esa maksimal kattalikdagi
darajalar 2
n
=2048 bilan kvantlangan amplitudani aniqlaydi. Kodlangan
signal raqamli kompressorga keladi, u 12 simvolli kodli konbinasiyalarni 8
simvolikka o‘zgartiradi.
O‘xshash sxema bo‘yicha bajarilgan qabul qiluvchi qismdagi
dekadalovchi teskari jarayonni amalga oshiradi, ya’ni 8 simvolli kodli
kombinasiyalarni 11 simvolli kodli kombinasiyalarga o‘zgartiriladi.
81
3.21- rasm
.
IKM –
3.21 - rasm
.
IKM – 30 tizimi davr va o’tadavr vaqt tuzilmasi.
X 1 Y Z U V
1
V
2
V
3
а в с d a b
c
d
X O O 1 1 O
1
1
а в с d a b
c
d
X 1 Y Z U V
1
V
2
V
3
а в с d a b
c
d
X O O 1 1 O 1 1
O O O O X
1
Y
1
X
2
X
3
1
17
2
18
15
31
R
15
R
2
R
1
R
0
S
K
Davr sinxrosignali
Davr sinxrosignali
O`ta davr
sinxrosignai
R
0
R
1
R
2
R
15
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
В
1
В
2
В
3
В
4
В
5
В
6
В
7
В
8
В
2
ms davomi
yli
gidagi
16
da
vr
da
n
ibora
t bi
tt
a o`ta
da
vr
Bitta davr davomiyligi Тд=125 mksdagi 32 ta kanal
488 NS davomiyligidagi bitta simvol
3,9 mks davomiyligidagi 8 ta simvoldan iborat bitta kanal vaqt intervali
82
A – davrli sinxrosignal;
Ā – davrli sinxrosignalni yo‘qligi;
3.22- rasm
.
Davrli sinxronizasiya sxemasining ishlash grafi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
