Mutaxassislik fanlarini o'qitish metodikasi

Laboratoriya ishlari
oliy ta’limda “Umumiy pedagogika” 
fanidan laboratoriya mashg‘uloti o‘tkaziladi. Bu mashg‘ulotda 
laboratoriya ishi, o‘qitishning interfaol metodini ko‘rish orqali 
peagogik mashg‘ulotlar o‘tiladi, amaliy o‘yinlar o‘tkaziladi, masalalar 
yechiladi va h.k. masalan, “Ta’limni tashkil etish shakllari” mavzusi 
zamonaviy darslarni tashkil qilish, dars o‘quv-tarbiya ishlarini yaxlit 
tizimini ko‘rinishida pedagogik o‘yin darsi o‘tkazilishi mumkin. 
Bunda asosan talabalarda amaliy ko‘nikma va malakalar hosil qilish 
uchun laboratoriya ishini tashkil qilish nazarda tutilgan. Odatda 
laboratoriya ishlari “Umumiy pedagogika” fanining nazariy asoslari 
bo‘yicha ma’lumotlarni amalda qo‘llab, o‘quv mashg‘uloti, tarbiya 
soatlarni o‘tkazish to‘g‘risida ma’lumot berish, o‘qituvchilik-
murabbiylik kasbini egallash yo‘llarini ko‘rsatish maqsadida 
tashkillashtiriladi. 
Shu o‘rinda e’tibor etish joizki, laboratoriya mashg‘ulotlari 
izlanish xarakteri (tavsifi)ga ega bo‘lib, muayan pedagogik hodisani 
kuzatish, tajriba o‘tkazish, natijalarni tahlil qilish ko‘rinishidagi 

---

102 
ishlarni yo‘lga qo‘yish uning xulosalarini umumiylashtirish, yakuniy 
mashg‘ulotlarni qo‘lga kiritish uchun ham qo‘llaniladi. 
 
8.4.O‘quv konfrensiyasi va munozara mashg‘ulotlari. 
Pedagogika 
fanlarini 
o‘qitishda 
o‘quv 
konferensiyalari 
mashg‘ulotlarini 
tashkillashtirish 
oliy 
ta’lim 
muassalarida 
qo‘llaniladigan ta’limning muhim shakllaridan biri hisoblanadi. 
Odatda o‘quv konfrensiyasi fanning muayyan bo‘limi yoki katta 
hajmdagi 
mavzularni o‘rganishda yoki o‘rgangandan so‘ng 
o‘tkaziladigan o‘quv mashg‘ulotidir. Shuning uchun konferinsiya 
mavzulari o‘quv mavzusini takrorlash, qo‘shimcha darsliklardagi qayd 
etilgan masalalarni takrorlamasliklari lozim. Masalan, “Pedagogika 
tarixi” o‘qitilgandan so‘ng “Sharq muttafakirlari ta’limotida ma’naviy 
–axloqiy 
tarbiya 
masalalari”, 
“Abdulla 
Avloniy 
jadid 
tarbiyashunosligining asoschisi”, “Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda 
pedagogika faning taraqqiyoti” va h.k. Mavzularda o‘quv 
konfrensiyasining boshqa o‘quv fanlaridan farqi shundaki, u bir necha 
fakultet ta’lim muassasalari talabalarni qamrab oladi. Unga talaba 
pedagog rahbarligida jiddiy tayyorgarlik ko‘radi, konfrensiya mavzusi 
va o‘zi tanlagan mavzu mohiyatidan kelib chiqib bir necha ilmiy, 
siyosiy, pedagogik, adabiyotlar bilan tanishib, muammoli masalalarni 
hal qilishga majbur bo‘ladi. 
O‘quv konfrensiyalari pedagogika fanlarining eng dolzarb, 
jamiyat talablariga javob bera oladigan masalalar bilan to‘ldirilsa ayni 
muddao bo‘ladi. U talaba yoshlarni ijodkorlikka, tashabbusga, ilmiy 
izlanishga qiziqish,manbalar bilan aniq ishlashga o‘z fikri, nuqtai 
nazarini asoslashga o‘rgatadi. Shuning uchun ham uni oliy ta’lim 
maktablarida o‘qitish ishlarining tashkiliy shakli sifatida o‘tkazish 
muhim ilmiy pedagogik axamiyat kasb etadi. 
Oliy ta’lim maktablarida pedagogik turkim fanlarining yana bir 
o‘qitish shakli bahs munozaramashg‘ulotlardir.odatda bahs-
munozaralarni o‘qitishning noan’anaviy shakli deb hisoblaydilar. 
Zero, 
ular 
ta’lim 
jarayonining 
shunday 
bir 
shakliki,undatalabalarmuayan 
mavzular,masalalar, 
muammolar 
yuzasidan faol bahsga kirishadilar, muammolar yuzasidan faol bahsga 
kirishadilar. O‘z fikrlari, nuqtai nazarlarini dalillashni o‘rganadilar, 
ijodiy qobiliyat va mantiqiy tafakkurni rivojlantiradi. Ko‘pincha 
pedagogika fanlarini o‘qitishda, talabalarning qiziqish va ijodiy 
qobilyatlarini yuzaga chiqarish kasbiy faoliyat mazmunini chuqurroq 

---

103 
anglab olish, ichki imkoniyat, aqliy faollikni ta’minlash shaklida bahs-
munozara mashg‘ulotlari o‘tkaziladi. Uning mavzusi va mavzu 
mazmuni yorituvchi, bahsni tashkillashtiruvchi savollar talabalarga 
taxminan o‘n kun e’lon qilinadi, unga puxta tayyorgarlik ko‘riladi. 
Ta’lim muassasida o‘tkaziladigan bahs-munozara–talabalar bilish 
faoliyatlarini rivojlantirish, talabalar uchun keying faoliyatlarida bahs-
munozarani o‘tkazishda namuna hamda bu mashg‘ulotga ma’suliyat 
hissi bilan qarash majburyatini bajarganligi uchunham qadrli va 
ahamiyatli. Masalan, “Ertangi kun tarbiyachisi qanday bo‘lishi kerak? 
Mavzuda o‘tkaziladigan munozaraga guruhning 4-5 talabasi 
belgilanib, ular mavzu bo‘yicha topshiriqlarni tuzadilar, ularni boshqa 
talabalarga e’lon qiladilar, boshqaruvchilarni belgilaydilar, kerakli 
manbalarni taklif qiladilar va h.k. Shu asosda tashkil qilinib, 
o‘tkaziladigan mashg‘ulotlardan talabalar o‘zlari uchun ko‘pgina 
yangiliklarni bilib olish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. 
Shunday qilib, pedagogika va psixologiya ta’lim yo‘nalishida 
pedagogika fanlaridan tashkil qilinadigan o‘quv ishlarining shakllari 
bo‘lajak tarbiyachi –murabbiylarda pedagogika fanlariga qiziqishni, 
kelajak kasbga qiziqish va havasni uyg‘otishga katta amaliy yordam 
ko‘rsatadi.