Tibbiyot instituti talabalari uchun

Murda suyaklarini tekshirish.
Buning shaxsi aniqlanmagan va bo’laklarga 
bo’lingan murdani tekshirishdagi kabi umumiy o’xshashligi bo’ladi, chunki barcha 
bunday hollarda marhumni shahsini aniqlashga to’g’ri keladi.
Suyaklarning tuzilishiga qarab marhumning yoshi va jinsini aniqlanilsa, 
o’lchamlariga qarab uning bo’yi aniqlaniladi. Ayrim belgilarga qarab avvalgi 
kasallik, jarohatlanishlar, rivojlanish defektlari va alohida belgilari aniqlaniladi. 
Tish apparatini sinchiklab tekshirish shaxsni o’xshashligini aniqlashda yakindan 
yordamlashadi. Kalla suyagini tekshirish ham shaxsning o’xshashligini aniqlashda 
katta ahamiyatga egadir. Ba’zan to’qimalarni guruhlarga aloqadorligini yumshoq 
to’qimalarni qoldiqlari, shuningdek suyak qoldiqlariga qarab ham belgilash 
mumkin. Ba’zan ko’pchilik hollarda o’limning sababini aniqlash imkoniyati 
bo’lmaydi, biroq suyakdagi o’zgarishlarga qarab avvalgi jarohatlanishning 
xarakteri haqida fikr yuritish mumkin. Sud kimyoviy tekshiruvida ayrim zaharli 
moddalarni topish mumkin. Cho’kishga shubha tug’ilganda esa planktonlar ko’zga 
tashlanadi.
469

---

Odatda murdaning tana suyaklarini faqat jinoiy ish tugallangandan keyin 
ko’milishga ruxsat beriladi.
15.6.5. Murdani go’ridan ochib tekshirishning o’ziga xos xususiyatlari
Murdani go’ridan ochib tekshirishga eksgumatsiya deyiladi. Bu odatda 
murdani kesilmasdan ko’milganda yoki birlamchi ekspertiza etarlicha to’liq 
o’tkazilmagan taqdirda, yoki qo’shimcha tekshiruv o’tkazishni talab qiluvchi 
qandaydir yangi holatlar aniqlanganda amalga oshiriladi. Jinoyat protsessual 
kodeksiga muvofiq
eksgumatsiya
– tergov harakatlari bo’lib, u tergov organlari 
tomonidan o’tkaziladi. Bunda ekspert go’ridan ochilgan murdani tekshiradi.
Eksgumatsiyaning maqsadi va vaziyatiga ko’ra, murdani go’rida yoki 
o’likxonada tekshirish mumkin. Murdani tekshirish texnikasi holatning 
xususiyatiga qarab baholanadi. Agar murda juda chirigan bo’lsa ham uni 
tekshirishdan bosh tortish uchun hech bir asos bo’lmaydi (110-rasm).