Международный научно-образовательный электронный журнал

Axborotli-psixologik ta’sir 
– so‘z, axborot orqali ta’sir etishdir. Uning maqsadi 
insonlarda ma’lum bir mafkuraviy (ijtimoiy) g‘oya, qarash, tasavvurlarni 
shakllantirishdir. 
Psixogen ta’sirning ikki turini ajratish mumkin
: 
− individ miyasiga jismoniy ta’sir ko‘rsatishdir. Uning natijasida normal psixik faoliyat 
buziladi (masalan, bosh miya shikastlanishi natijasida inson xotirasini yo‘qotishi, 
ratsional 

---

791 
fikrlay olmasligi mumkin; qattiq ovoz, yorug‘lik, harorat va boshq. omillar ham 
fiziologik reaksiyalar orqali inson psixikasining salbiy o‘zgarishiga olib kelishi 
mumkin); 
− atrofdagi olamda ro‘y bergan hodisalarining ta’siri. 
Masalan, zilzila oqibatida ro‘y bergan fojia oqibatida inson 
depressiyaga tushib qolishi va adekvat fikr yurita olmasligi 
mumkin. 
Psixoanalitik (psixokorreksion) ta’sir 
– inson ong ostiga terapevtik vositalar (gipnoz 
yoki chuqur uyqu holatida) orqali ta’sir etishdir. 
Neyrolingvistik ta’sir 
(neyrolingvistik dasturlash-tirish) – insonlar ongiga maxsus 
lingvistik dasturlarni kiritish orqali ularning motivatsiyasini o‘zgartiradigan psixologik 
ta’sirdir. Hozirgi kunda bu ta’sir turidan tibbiyot va pedagogikada keng foydalaniladi. 
Psixotron (parapsixologik, ekstrasensor) ta’sir 
– hissiy bo‘lmagan (anglanmagan) 
idrok orqali axborotni uzatish bilan insonlarga ta’sir etishdir. 
Psixotrop ta’sir 
– insonlar psixikasiga tibbiy, kimyoviy, biologik moddalar orqali ta’sir 
etishdir. Zamonaviy psixologiyada 
psixologik ta’sirning o‘ziga xos metodlari 
mavjud. Ular ichida quyidagi metodlar etakchi o‘rin egallaydi. 
Ishontirish 
– insonlar ongiga mantiqiy asoslangan ta’sir metodidir.