|
Foydali nasihatlar
1. Yoshlik toshqin suv, sug‘oriladigan
ekinzoringizni sug‘orib qolmasangiz o‘tib ketadi.
Keyin keksalikning ko‘zoynagini taqib, igna bilan
quduq qazishdan ish chiqmaydi.
2. Sizlarda yoshlik kuch-quvvati bor ekan, uni
zoe ketkazmasdan burchingizni bajarishga sarflang.
3. Yoshlik sofligini saqlab qolishning eng yaxshi yo‘li – yomon
xislatlarga ko‘ngildan o‘rin bermaslik, bolalikni saqlab qolish. Bolalik
sofligini saqlab qolgan kishilar dunyoda eng baxtlidir.
Kundalik ishlarni tartibga solish
shlash, dam olish va boshqa zaruriy yumushlarni bajarish
vaqtlarini tartibga keltirish yuksalishning eng ulug‘
dasturidir. Tartibsiz va pala-partish ishlarda doim kamchilik
– 297 –
bo‘ladi. Bu insonning qoloqlikka qarab ketishiga, ishlaridan
unum va baraka ko‘tarilishiga sabab bo‘ladi. Ayniqsa, hozirgi
tezkor zamonda har bir ishni o‘z vaqtida bajarish, dam olish va
boshqa kerakli yumushlarga ham vaqt ajrata bilish talab etiladi.
Tartibli yashash inson umrini barakali qiladi. Vaqt qadrini
bilmagan bola o‘z qadrini ham yo‘qotadi. Vaqtning besh daqiqasi
ham katta ahamiyatga ega. Chunki shu besh daqiqalar yig‘ilsa,
soatlarga, soatlar kunlarga, kunlar haftalar, haftalar oylarga,
oylar esa yillarga aylanadi. Umrimiz yillardan iborat. Shunday
ekan, umrimizning kichik bo‘lagini ham behuda ishlarga
sarflamasligimiz lozim.
Bolalar lug‘ati
Tartibga solish
– tartibli holga keltirish.
Zaruriy yumush
– kerakli va muhim ish.
Pala-partish
– tartibsiz, betartib, chala-chulpa,
o‘ylamay-netmay qilingan ish.
Tejamkorlik
liga otasidan katta boylik meros bo‘lib qoldi. Shu
boylik evaziga Ali va uning oilasi otasidan keyin ham
yaxshi yashay boshladi. Lekin u o‘zini ko‘rsatishga va boylarga
o‘xshashga harakat qilardi. Shuning uchun u qimmatbaho
mashina sotib oldi, chiroyli qasrdek hovlida yashashni istab
qoldi, o‘yin-kulgularga berilib ketdi. Natijada kirimidan ko‘ra
ko‘proq pul sarflay boshladi.
Puli qolmagach, ba’zi banklardan qarz olishga o‘tdi. Hatto
bo‘ynidagi qarzlari ko‘payib, qo‘l ostidagi mol-mulkni birma-bir
sota boshladi. Nihoyat, uning qo‘lida hech narsa qolmadi. Shu tariqa
Ali pulni behuda sarflash tufayli oilasi qiyin ahvolga tushib qoldi.
Bunga ish oqibatini o‘ylamagan, zamonning o‘zgarib turishini
va hayotda kutilmagan hodisalar ro‘y berishini hisobga ola
bilmagan oila boshlig‘i sababchi bo‘ldi. Natijada uni o‘ylamay
qilgan ishi xorlik va kambag‘allikka yo‘liqtirdi. Agar sarf-xarajatni
– 298 –
kamaytirib, boshqalardan qarz olmaganida o‘zi ham, oilasi ham
qiynalib qolmasdi.
Aziz bolalar, tejamkorlik pul sarflashda o‘rtamiyona bo‘lishdir.
Ya’ni, hayotda kutilmagan hodisalarini hisobga olmasdan
qo‘lidagi pullarning hammasini sarflab yubormasin, o‘zi va
oilasiga sarflashda juda baxillik ham qilmasin. Mol-dunyo
yig‘ishga berilib ularni taom, kiyim, turar joy va davolanishlariga
kerakli narsalardan mahrum qilmasin. Agar shunday qilsa, oilasi
uni yomon ko‘rib qoladi.
Tejamkor odam pulini keragidan ortiqcha narsalarga sarfla-
maydi. O‘n so‘mga olinadigan narsa uchun hovliqib, yuz so‘m
sarflamaydi. Pulni faqat kerakli narsalargagina sarflaydi. Har bir
ishda o‘rtacha yo‘l tutadi. Agar o‘n so‘mga olish mumkin bo‘lgan
narsaga yuz so‘m ishlataversa, bir kuni pushaymon bo‘ladi. Chun-
ki hayotda tejamkorlik nimaligini bilmaydiganlar muhtojlikka
tushib qoladilar. Isrofgarlik puldan barakani ketkazadi. Shuni
unutmang, aziz bolalar.
Quyidagilarga amal qilish tejamkor bo‘lishga yordam beradi:
1. Harajatning har biri uchun o‘zingga munosib miqdor belgila.
2. Musibatlar paytida sarflash uchun kirimning muayyan
qismini jamg‘arib qo‘yishga e’tibor ber.
3. Ortiqcha dabdabalarga sarf-xarajatni ko‘pay-tirib yuborma.
Masalan, qimmatroq mashina sotib olish, o‘yingohlarni ko‘p
ziyorat qilish, yangi chiqqan kiyim va boshqa shu kabi narsalarga
pulni bekorga sarflash demakdir.
4. Sendan puli ko‘p boylarga o‘xshashga intilma. Chunki Alloh
insonlarni turli xil toifa va tabaqalarda yaratgan. Hamma bir xil
boy yoki kambag‘al bo‘lmaydi. Kimdir boy, kimdir o‘rtahol, yana
kimdir kambag‘al bo‘ladi. Sen o‘zingdagi mavjud narsalarga shukr
qil va ulardan tejamkorlik bilan foydalan.
5. Senga berilgan ne’matlar qadrini bilishing uchun hayotda sendan
darajasi pastroq odamlarga nazar sol.
6. Imkon qadar birovdan qarz olma. Chunki qarz olishga
o‘rganib qolgan kishi o‘ziga kambag‘allik va g‘am-tashvish eshik-
larini ochgan bo‘ladi.
– 299 –
7. O‘zingdagi ortiqcha pullarni ishlatib yuborishdan qo‘rqsang,
bironta omonatdor kishiga berib qo‘y. Chunki pulning qo‘lingga
yaqin bo‘lishi undan foydalanishni senga oson qiladi.
Hikmatda aytilishicha, kim maslahatlashib ish tutsa, hech
qachon pushaymon bo‘lmaydi. Kim tejamkorlik bilan o‘rtacha
yo‘l tutsa, hech vaqt kambag‘al bo‘lmaydi.
Aziz bolalar, bu maslahatlar sizlarga kelajakda juda asqotadi.
Shu sabab ularni yodda tuting.
Do'stlaringiz bilan baham: |
