Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

 
Kerakli jihozlar: 
Gerbariylar, o‘simliklar aniqla-
gichi, rasmlar, jadvallar, reparatlar, mikroskop, lupa, 
qubbalar, pintset, preporoval nina va boshqalar 
Nazariy tushuncha: 
Sarvdoshlar oilasiga bir yoki 
ikki uyli, yashil daraxt va buta o‘simliklari kiradi. Ular-
ning barglari ko‘pincha tangachasimon ba`zan ninasi-
mon ko‘rinishda bo‘lib, qarama-qarshi yoki halqasimon 
shaklda joylashgan. Pishib yetilgan qubbalari shar-
simon, etdor bo‘ladi. Sarvdoshlar oilasidan Markaziy 
Osiyo sharoitida yovvoyi holda faqat archa (Juniperus) 
turkumi uchraydi Bu turkum 7 ta turga ega bo‘lib, 

---

48 
ulardan Turkiston (J.turkestanica) va Zarafshon 
(J.seravschanica) archalari Tyan-Shan , Pomir-Oloy tog‘ 
tizmalarida keng tarqalgan 
 
Ishni bajarish tartibi va topshiriqlar
1.
Gerbariydan foydalanib, qarag‘ay va qoraqarag‘ay 
novdalarida hosil bo‘lgan ninasimon barglarni joylani-
shiga, tuzilishiga, soniga e`tibor bering va ularning 
rasmlarni chizib oling. 
2.
Oddiy qarag‘ayning bahorgi va uzun novdalarida 
paydo bo‘lgan otalik va onalik qubbalarini joylashishiga 
va ularning rangiga e`tibor bering. Otalik qubbalaridan 
birini ajratib oling, undan uzunasiga kesma tayyorlang, 
qubba o‘qida tangachalarning qanday joy olganligi, 
tuzilishi va mikrosporangiylarni lupa yordamida 
o‘rganib rasmlarni chizib oling.
3.
Oddiy qarag‘ay yoki boshqa turlarning mikrospora-
laridan preparat tayyorlang va uni mikroskop ostida 
kuzating, umumiy tuzilishini chizib oling. 
4.
Oddiy qarag‘ayning bir yillik novdalarida hosil bo‘l-
gan onalik qubbalaridan birini ajratib oling, undan 
uzunasiga kesma tayyorlang, qubba o‘qida joylashgan 
tangachalarning xilini aniqlang va tangachada urug‘ 
kurtakning hosil bo‘lishini lupa yordamida o‘rganib, 
ularning umumiy holdagi rasmini chizib oling. 
5.
Preparat yoki jadvaldan foydalanib, urug‘kurtakning 
ichki tuzilishini o‘rganing va rasmini albomingizga 
tushiring. 
6.
Kollektsiyalardan foydalangan holda, pishib yetilgan 
qarag‘ay qubbasining shakliga, rangiga, tangachalarda 
hosil bo‘lgan urug‘larning tuzilishiga e`tibor bering va 
rasmini chizib oling. 
7.
Gerbariydan Turkiston va Zarafshon archalarini bir-
biri bilan solishtiring va farqli belgilarini albomingizga 
yozib oling.