Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш

8.2. Экологик сиёсатнинг тузилмаси 
Экологик сиѐсатни ижтимоий-иқтисодий сиѐсатнинг куринишларидан бири деб 
изохдаш мумкин. У тегишли ишлаб чиқариш тури, жамият ҳаѐти ижтимоий-
иқтисодий шакллари ва шахе омилларига асосланган жамият билан табиат 
Ўртасидаги узаро алоқаларни танлаш ва амалга оширишга йуналтирилган булади. 
Экологик сиѐсат стратегик мақсадни ҳам кузлайди, яъни жамият ва табиат узаро 
муносабатларини мувофикдаштириш ҳамда одамлар турмушини меҳнатнинг қулай 
табиий шароитларини, шунингдеқ табиатдан фойдаланишнинг у ѐки бу 
йуналишларини такомиллаштириш ҳал этади. 
Экологик сиѐсат олим ва мутахассислар, давлат ва жамоатташкилотларининг, 
жумладан, тафаккури билан ишлаб чиқилади вақонунлар ҳамда меъѐрларни белгиловчи 
ҳужжатлардамужассамлашади. Экологик сиѐсатни ишлаб чиқиш муайян қонун-қоидалар 
мажмуига асосланади. Бу жамиятни ривожлантиришнинг аниқ, ички ва ташқи 
шароитларини ва унинг накд имкониятларини ҳисобга олиш, инсон ва табиатнинг узаро 
таъсири жараенида ижтимоий ишлаб чиқаришнинг белгиловчилик аҳамияти, жамият 
ҳаѐтининг экологик ва бошқа томонлари бирлиги, экологик вазифаларнинг хужаликни 
оқилона юритиш имкониятларини таъминлаш узлуксиз ривожланиш зарурати 
кабиларидан иборатдир. 
Шубҳасиз, экологик вазиятнинг кескинлашувида фан ва техника таъсир 
курсатишини таъкидлаш билан бирга келгусида бу вазифа яхшиланишида унинг роли 
катта эканлигига етарли баҳо бермаслик ҳам мумкин эмас. Аммо бу ҳолат муайян 
жамият 
доирасида 
мазкур 
жамият 
муассасалари 
амалга 
оширадиган 
сиѐсат,ўзсиѐсатини амалга оширишда эгаллайдиган услублар, улар кузлайдиган 
мақсадлар ва хакозалар доирасида юзага чиқади. 
Ҳар қандай сиѐсат каби экологик сиѐсат ҳам аниқ-равшандир. У объект 
(ижтимоий-экологик тизим) нинг билиб олганлик даражаси, давлат риволсининг ички 
ва ташқи шарт-шароитлари, бундай сиѐсатни амалга ошриш учун жамият зга булган 
моддий имкониятлар билан изохданади. 
Мамлакатнинг ҳозирги иж;тимоий-экологик >;олати муайян даражада инқилобдан
кейинги дастлабки йилларида фаол утказилган табиатни мухофазалаш 
сиѐсатининг натижасидир. 1919 йил қабул қйлинган дастурда тупроқ, сув ва 
ҳайвонларни мухрфаза қилишга ахоли саломатлигини муҳофаза қилишнинг зарур шарти 

---

52 
сифатида қаралган эди. 1925 йилда табиатни муҳофаза қилиш буйича давлат қумитаси, 
улкалар ва республикаларда идоралараро комиссиялар тузилди. 
Бироқ утган асрнинг 30-йиллари бошларида табиатни муҳофазалаш йулидан 
чекиниш руй бера бошлади. Табиатни узгартириш 
БОЯСИ 
устун туе олдики, бу амалда 
табиий жараѐнларнинг жиддий равишда бузилишига олиб келади. 30-50 йиллар 
мобайнида ижтимоий онгда табиатга истеъмолчилик муносабатлари мустаҳкамланади, 
табиат бойликларининг битмас-тутанмаслиги тутрисидаги тасаввурлар пайдо булди. 
Инсон ва табиатнинг узаро муносабатлари муаммосига илмий ѐндашишга уриниш 
саноат ва қишлоқ хужалигини интенсив ривожлантириш афзаллигидан келиб чикдан 
маъмурий қарорларга туқнаш келди. Экология сиѐсати муайян босқичларга булинади. Бу 
хдкда қуйида фикр юритамиз.