|
Tashxis va differensial tashxis
. Agar bemorga kasallanishdan 45-180 kun
avval qon, plazma, eritrotsitar, leykotsitar, trombotsitar massa quyilgan bo‗lsa,
jarrohlik muolajasi, endoskopiya o‗tkazilgan bo‗lsa, ko‗plab in‘eksiyalar (shu
jumladan narkotiklar) olgan bo‗lsa, gepatit B bemori bilan jinsiy yoki yaqin
muloqotda bo‗lgan bo‗lsa, gepatit B ga shubhalanadi. Klinik manifest gepatit B
uchun kasallikni asta-sekin boshlanishi, poliartralgiya va terida allergik toshmalar
bilan kechgan sariqlikdan oldingi davr aniqlanishi, sariqlik davrida umumiy
ahvolini yaxshilanmaganligi yoki yomonlashganligi, uzoq davom etuvchi sariqlik
davri, rekonvalessensiya davrida belgilarni sekin yo‗qolishi hos bo‗ladi. Qonda
HBsAg, HBeAg, anti-HBc IgM va DNK HBV aniqlanishi tashxisni erta qo‗yish
uchun mezon bo‗lib xisoblanadi.
2-diagramma. Virus markyorlarining virusli gepatit B ning viruslar eliminatsiyasi
va rekonvalessensiya bilan tugashidagi ahamiyati.
122
3-diagramma. Virusli gepatit B markyorlarining surunkali tus olishidagi ahamiyati
ko‗rsatilgan.
Davolash.
Terapevtik muolajalar gepatit A ni davolash singari bo‗ladi.
Gepatit B siklik o‗tgan hollarda virusga qarshi davolashga ko‗rsatma bo‗lmaydi.
Ularni kasallikni cho‗zilgan (atsiklik) turlarida ishlatish maqsadga muvofiq
bo‗ladi. Hozirgi kunda dunyoda VG ni davolashda virusga qarshi asosiy dori alfa-
interferon bo‗lib, shu jumladan uning rekombinant turlari (intron A, roferon A,
realdiron) va tabiiy (vellferon, odam leykotsitar interferoni), Entokavir, tenofovir
preparatlari qo‗llaniladi. Ko‗p izlanuvchilar alfa interferonni haftada 3 marta 3-5
mln ME- da (kun- ora berish ham mumkin) teri ostiga yoki muskul orasiga 1-3 oy
davomida qo‗llashni taklif qiladilar. Davolash shunday o‗tkazilganda surunkali
gepatit rivojlanishi havfi 5 marta kamayadi. Shuningdek, etiotrop davo sifatida 1-2
yil davomida xar kuni qabul qilinadigan ximiopreparatlar ham qo‗llaniladi.
Bularga – tenofovir, telbivudin(sebivo), Baraklyud (entekavir) 0,5 hamda 1,0 mg,
famsiklovir (famvir) – 750 mg/sut, lamivudin (epivir – 150-300 mg/sut, zidovudin
(retrovir, azidotimidin, timozid)- 500- 600 mg/sut, didanozin (videks) – 300
mg/sut, zalsitabin (xivid) – 2,25 mg/sut, ribavirin – 1000-1200 mg/sut singari
sintetik nukleozidlar; sakvinavir (inviraza) – 600 mg/sutkasida 3 marta, indinavir
123
(kriksivan) 800 mg.dan sutkasiga 3 marta – singari proteaza ingibitorlari kiradi.
Bundan tashqari – neovir (sikloferon – 250-500 mg dan muskul orasiga kun aro,
amiksin – (125 mg.dan dastlabki ikki kun 2 mahal, so‗ngra kun ora) singari
interferon induktorlari; leykinferon (1 ampuladan muskul orasiga kun ora),
interleykin – (15 kg/kg, vena ichiga tomizib xar kuni 5 sutkagacha), interleykin -2
(0,5 – 2 mg. vena ichiga tomizib, xar 2-3 kunda 1 marta) singari
immunomodulyatorlar, timalin, timogen, T- aktivin singari timus preparatlari 1 ml.
dan muskul orasiga xar kuni 5-10 kun davomida qo‗llaniladi. Kasallik kechishini
og‗irlashtiruvchi omillar bilan o‗tadigan gepatit B ni og‗ir turlari, o‗tkir jigar
yetishmovchiligi belgilari paydo bo‗lsa, jadal yordam ko‗rsatishga muhtoj
bo‗ladilar. Bemorlardagi psixomotor qo‗zg‗alishlarni davolash natriy oksibutirat
(20%-li eritmasi 10-15 ml vena ichiga, sekin) va unga qo‗shimcha muskul orasiga
seduksen (0,5% li eritma- 2 ml) yuborilishi bilan amalga oshiriladi. Natriy
oksibutiratni gipokaliemiya hollarida ehtiyotkorlik bilan, kaliy preparatlari qo‗llash
orqali (enteral yo‗l bilan ovqat orqali kaliy tushmaganida, kaliy preparatlari 6
g/sutgacha vena ichiga) yuboriladi. Autointoksikatsiyani kamaytirish uchun
oshqozonni yuvish (nazogastral zond yordamida), yuqori yoki sifonli klizmalar
(huqnalar) tavsiya etiladi. Shu maqsadlarda ichakdan so‗rilmaydigan antibiotiklar
(kanamitsin 0,5 g dan sutkada 4 marta), enterosorbentlar buyuriladi. Kichik hajmda
enteral ovqatlantirish parenteral energetik moddalar yuborish bilan birga olib
boriladi. Hushi buzilgan (sopor, koma) bemorlarni ovqatlantirish nazogastral zond
orqali amalga oshiriladi. Bunday hollarda yog‗sizlantirilgan oqsilsiz ovqatlar,
kisel, sxarbatlar va bolalar ozuqalari ishlatiladi. Glyukokortikosteroid preparatlari
prednizolon hisobidan 180-240 mg. dan kam bo‗lmagan, boshqa gormonal
preparatlar ekvivalent dozalarda parenteral yuboriladi. Infuziyalar suyuqlikni
balansini qat‘iy hisobga olgan xolda insulin qo‗shilgan glyukoza - kaliyli eritmalar,
albumin, aminokislotali aralashmalar, proteinlarni qo‗llash orqali amalga
oshiriladi. Protrombin indeksi 50% dan past bo‗lgan hollarda yangi muzlatilgan
plazmani qo‗llash infuzion davolashni muhim qismi bo‗lib xisoblanadi. Oshqozon
– ichaklardan qon ketganida, yoki gemorragik sindromning boshqa belgilarida
124
proteaza va fibrinoliz ingibitorlari (epsilon aminokapron kislotasini 5% - li
eritmasi 200 ml. dan sutkasiga 2 marta, kontrikal 100- 200 ming birlikda yoki
gordoks 800-1200 birlikda xar 3-4 soatda buyuriladi). Gipoksiyani va miya
ishuvini yo‗qotish uchun burun kateterlari orqali 5 l/s tezlikda namlangan kislorod
doimiy ingalyatsiya qilib turiladi. Oksigenobaroterapiya qo‗llanilishi (sutkasiga 2-
3 soat) koma rivojlanishini oldini oladi. Kislota – ishkoriy holat va elektrolit
balansi ham nazorat qilib, tegishli muolajalar o‗tkazish lozim. Maxsus davo
usullaridan koagulopatiyani inobatga olgan holda ekstrakorporal detoksikatsiyani
turli variantlari, qonni almashtirish operatsiyasi o‗tkazilishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
