M. F. Ziya yeva, G. X. Ma VL yano va ginekologiya

G o n a d a la r d isg e n e z iy a sin in g „ a r a la sh “ turi
Bu xil g o n a d a la r n i d astlab Soxval (1965) ajra tg an . B u n d a y
b e m o r l a r d a a y o lla r fen o tip i ( e rk a k la r fen o tip i k a m u c h r a y d i) 
k o ‘zga ta s h la n a d i. Jinsiy x r o m a tin y o ‘q, tash q i jin s iy a ’z o la r 
ayollarga xos boMib, q in va b a c h a d o n boMadi. T u x u m d o n
oMnida b ir t o m o n d a q o ‘s h i m c h a t o ‘q im a li g o n a d a r u d i m e n t i ,
ik k in ch i t o m o n d a d isg en etik erk a k u r u g 'd o n i boMadi. C h i n
g e r m a f r o d i t i z m d a n g o n a d a l a r d isg e n e z iy a s in in g a r a la s h turi 
ovarial va te stik u la r e l e m e n tl a r borligi bilan farq qiladi.
G o n a d a l a r disgeneziyasining aralash tu rid a b e m o r o d a td a
b ala n d b o ‘yli boMib, sut bezlari boMmaydi. T ashqi jinsiy a ’zolar 
va qoMtiqosti tuklari k o ‘p boMadi. B a’zan gipertrixoz kuzatilib, 
b e m o r n in g tovushi past boMib, so m a tik n u q s o n la r u c h ram ay d i.
J i n s i y
x r o m a t i n
b o M m a g a n
b e m o r l a r d a s i t o g e n e t i k
te k s h iris h la rd a k a r io tip la r d a n XO (X X yoki X Y ) a n iq la n a d i 
{kario
y u n o n c h a — „ h u ja y r a y a d r o s i“ ni an g la ta d i). 
Kariotip
tu rg a xos boMgan, x r o m o s o m a l a r m o rfo lo g ik belgilari oM chami, 
shakli, o ‘ziga xos tu zilishi, soni va h o k a z o la r m a jm u y id ir . 
Q o r in devori o c h i b q a r a lg a n d a b a c h a d o n n a y c h a la rin i ng yaxshi 
riv ojlanm aganligi ( b a ’z a n faqat b ir t o m o n d a ) , g o n a d a la r d a n
biri r u d i m e n t h o l a t i d a boMib, o q i m ti r biriktiruvchi t o ‘q im a ,
i k k i n c h i
t o m o n i d a o v a l y o k i 
d u m a l o q s h a k l d a g i e r k a k
u r u g 'd o n i e le m e n tla r i topiladi.
G o n a d a l a r d isg e n e z iy a sin in g a ralash tu rid a o ‘s m a l a r hosil 
boMishi, x u s u sa n , k o ‘p ro q g o n a d a t o m a l a r tipidagi o ‘s m a l a r
u c h ra y d i. A g a r ikkinchi to m o n d a g i erk a k u r u g ‘d o n i d a o ‘s m a
p a y d o boMsa, k lito rn in g b ilin a d ig a n darajad ag i gipertrofiyasi, 
v irilizatsiya, t a n a tu z ilis h in in g e r k a k k a o ‘x s h a b ketishi va 
h o k a z o la r u c h r a y d i. A g a r o f s m a borligi a n i q l a n s a , a lb a tta
la p a r o to m iy a qilish zarur.
74

---

5-BOB.