O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

Mavzu №11 
Radiatsiyaviy xavfsizlik xizmatini tashkil qilish qoidalari 
 
O’quv savollari: 
 
1-savol. Radiatsiyaviy xavfsizlik xizmatini tashkil qilish va uning vazifalari. 
2-savol. Radioaktiv moddalar bilan ishlayotgan ishchilarni nurlanishdan 
muhofaza qilishning usullari.
3-savol. Nurlanish tashqi va ichki bo‘lishini hisobga olinishi.
4-savol. Tashqi nurlanishlardan saqlanishda asosan nurlanish vaqtini 
belgilash nurlanayotgan modda bilan ishchi orasidagi masofani saqlash va ekranlar 
yordamida to‘siq vositalaridan foydalanilishi. 
5-savol. Ishchining radioaktiv nurlanish zonasida bo‘lish vaqti, uning yo‘l 
qo‘yilishi mumkin bo‘lgan dozaga nurlanish vaqtidan oshirmasligi. 
 
1-savol: Radiatsiyaviy xavfsizlik xizmatini tashkil qilish va uning 
vazifalari. 
Korxonalarda ionlashuvchi nurlanish manbalari bilan ishlash nazoratini 
maxsus xizmat-radiatsion xavfsizlik xizmati amalga oshiradi. Xizmat a’zolari 
maxsus tayyorgarlikdan o‘tgan, soha bo‘yicha maxsus bilimga ega bo‘lgan 
mutaxassislardan kompleklashtiriladi. Bu xizmat maxsus asbob-uskunalar va 
texnikalar bilan ta’minlangan bo‘ladi. O‘zbekiston Respublikasi favqulodda 
vaziyatlar vazirligi tasarrufida maxsus laboratoriya tashkil etilgan va u barcha 
laboratoriya tekshiruvlari o‘tkazishi uchun yetarli darajada kerakli asbob uskunalar 
bilan jihozlangan. 
Radiatsion nazorat tarkibiga quyidagi savollar kiradi: 
-
rentgen dozasi quvvati u nurlanish va p zarrachalar oqimi, neytronlar, 
ish joyida korpuskulyar nurlanish; 
-
korxonalar hududida havodagi radioaktiv gazlar va aerozollar borligi; 
-
ish xarakteriga bog‘liq shaxsiy nazorat, tashqi nurlanish shaxsiy 
nazorati, organizmda yoki alohida organda radioaktiv moddalar borligi; 
-
atmosferaga radioaktiv moddalar chiqishining nazorati; 

---

92
-
kanalizatsiyaga tashlanadigan oqova suvlarda radioaktiv moddalar 
borligi nazorati; 
-
radioaktiv qattiq va suyuq moddalarni zararsizlantirish, chiqarib 
tashlash va yig‘ish ustidan nazorat; 
korxona atrofi obyektlarida ifloslanish darajasining nazorati.