O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi a. G. G‘aniyev, A. K. Avliyoqulov

Îrbitàl kvànt sîni
l
elåktrîn impuls mîmåntining qiymàt-
làrini àniqlàydi và elåktrîn bulutining shàklini õàràktårlàydi. U
l
= 
0, 1, 2, ..., (
n
- 
1) gàchà qiymàtlàrni qàbul qilishi mumkin.
Ìàgnit kvànt sîni 
m
elåktrîn impuls mîmåntining bårilgàn
yo‘nàlishdàgi prîyåksiyasini àniqlàydi và elåktrîn bulutning fàzî-
dàgi o‘
rnini 
õàràktårlàydi
. m
= 
0, 
±
1, 
±
2, ..., 
±
l
qiymàtlàrini
qàbul qilishi mumkin.
Êåyinchàlik,
 elåktrînning spin mîmånti (S) 
dåb ataluvchi kvànt
sînigà hàm egàligi àniqlàndi. Hisîblàshlàrning ko‘rsàtishichà,
elåktrîn fàqàt ikki õil: 
S
= +
1
2
và 
S
= -
1
2
spin kvànt sînigà egà
bo‘lishi mumkin.
Shundày qilib, 
elåktrînning àtîmdàgi hîlàti to‘rttà: n, 
l
, m, S
kvànt sînlàri bilàn õàràktårlànàdi.
Pàuli prinsipi.
Shvåysàriyalik fizik V . P à u l i àtîm fizikàsi
uchun judà muhim bo‘lgàn quyidàgi qîidàni àniqlàdi: 
bittà àtîmdà
to‘rttà kvànt sîni (n, 
l
, m, S) bir õil bo‘lgàn ikkità elåktrîn bo‘lishi
mumkin emàs.
Bu qîidà 
Pàuli prinsi pi
dåyilàdi. Bu prinsi pgà muvîfiq, bîsh
kvànt sîni 
n
bo‘lgàn hîlàtdà hàmmàsi bo‘lib 2
n
2
tà elåktrîn bo‘lishi
mumkin.
Îdàtdà, bîsh kvànt sîni 
n
bir õil bo‘lgàn elåktrînlàr bittà
elåktrîn qîbiqni tàshkil qilàdi và quyidàgichà bålgilànàdi:
V. PAULI
(1900–1958)
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

115
n
= 
1, 
K
qîbiq,
n
= 
2, 
L
qîbiq,
n
= 
3, 
M
qîbiq,
n
= 
4, 
N
qîbiq.