O‘zbеkistоn rеspublikаsi

Ma’ruza № 17. Shaxta yetqazuvchi mashinalari, mexanizatsiyalashgan mustahkamlash 
uskunalari va changga qarshi kurashish uskunalari. (2soat). 
Mashg’ulot rejasi: 
1.
YEtqazuvchi mashinalarqo’llanilishi, ishlatilish shart-sharoitlari, klassifikatsiyasi, talablar 
va kompanovka sxemalari.
2.Zanjir-kurakli konveyerlar, ta’minlovchi va yetqazuvchi uskunalar konstruktiv tuzilishi va 
asosiy elementlari. Yetqazuvchi mashinalar qismlari, barqarorligi, yuritkichlari quvvati va 
unumdorligini aniqlash. 
3.Indvidual va mexanizatsiyalashgan mustahkamlagichlar, qo’llanilishi va ishlatilish shart-
sharoitlari, klassifikatsiyasi, talablar va kompanovka sxemalari.
 
4.Mexanizatsiyalashgan mustahkamlash uskunalarini asosiy qismlari, tiplari, tanlash va 
asosiy parametrlarini aniqlash. 
5.CHangga qarshi kurashish uskunalari, konstruktiv tuzilishlari, kompanovka sxemalari va 
asosiy elementlari.
UTV.
Kompьyuter, videoproektor, ekran, slayd, tarqatma materiallar. 
IPT.
«SHarhlovchi ma’ruza ».
 
Mexanizatsiyalashgan mustaxkamlagich – bu shunday kon mashinasiki, u qazib olish zaboyi 
butun uzunligi bo’yicha joylashib, zaboy krovlyasini mustaxkamlash, krovlyani boshqarish va 
zaboy konveyeri stavini yoki kompleks bazasini kombayn (agregatni) bilan birga zaboyga surish 
kabi jarayonlarni mexanizatsiyalashtiruvchi o’zi suriladigan sektsiyalardan tashkil topgan. 

---

89 
Jaxondagi birinchi skektsiyali mexanizatsiyalashgan mustaxkamlagich 1932 yilda 
I.A.Juravlev tomonidan tadqiq qilingan va 1934-1935 yillarda ¡rta Osiyodagi (Qirg’iziston) 
«Sulyukta» shaxtasida qo’lanilgan. 
1961 yilda sobiq ittifoqda gidravlik mexanizatsiyalashgan OMKT «Tula» rusumidagi 
mustaxkamlagichlar qo’lanila boshlagan. 
Mexanizatsiyalashgan mustaxkamlagich nasos stantsiyasi (bir yoki bir nechta) taqsimlash 
yoki nazorat-boshqaruv apparaturalari va gidroqurilmalar jamlanmasidan iborat bir-biri bilan 
o’za’ro bog’langan sektsiyalar yoki komplektlardan tashkil topgan.
Mexanizatsiyalashgan mustaxkamlagichning asosiy funktsiyasi – krovlyadagi tog’ 
jinslarining zaboy bo’shlig’iga qulab tushishiga qarshilik ko’rsatishdir. 
Funktsional belgilariga ko’ra mexanizatsiyalashgan mustaxkamlagichlar –