Dilnavoz Yusupova

ma’nosini Chin va Xitoy go‘zallariga kim bo‘lasan ma’nosida tushunish mumkin.

Ulus ichinda turur O‘Z BEGIM qiyo ko‘zluk, 
Xayoli TO‘XTAMISH andin ko‘ngil SAROYinda.
 
(
Lutfiy
)
 
Mazmuni: 
1-ma‘nosi: xalq ichida mening o‗z begim (yorim) qiyiq ko‗zi bilan alohida ajralib 
turadi, men uni o‗ylaganimda ko‗ngil saroyida uning xayoli to‗xtagan.
2-ma‘nosi: To‗xtamishxon o‗zbek xalqi bilan urushgan paytida Oltin O‗rdaning 
Saroy shahrida to‗xtadi.
Iyhom: 
o‘zbegim, To‘xtamish, Saroy so‘zlari orqali shoir millat nomi, hukmdor 
nomi va Oltin O‘rda davlati poytaxti sanalmish shahar nomiga ham ishora qilyapti.

Labing bag‘rimni qon qildi, ko‘zumdin qon ravon qildi,
Nechun holim yamon qildi, men andin bir so‘rorim bor.
(
Bobur
)
 
Mazmuni: 
1-ma‘nosi: labing bag‗rimni qon qildi, ko‗zimdan qon oqizdi, shu labingdan nima 
uchun holimni yomon qilganligini so‗rashim kerak.

---

77 
2-ma‘nosi: labing meni qiynagani uchun undan bo‗sa olishim kerak.
Tajohuli orif
Tajohuli orif 
(arabcha «
bilib bilmaslikka olish
») san‘ati orqali shoir o‗zi 
tasvirlayotgan holatni so‗roq ostiga olish bilan ifodani kuchaytiradi. Tajohuli orifda savol 
javobni talab qilmaydi, ya‘ni mazmunan ritorik so‗roqqa yaqin turadi.

Mengiz yo ravzayi rizvonmudur bu? 
Og‘iz yo g‘unchayi xandonmidur bu?
(
Atoyi
)
 
Mazmuni: 
Bu yorimning yuzimi yoki jannatdagi bog‗mi? Bu og‗izmi yoki xandon otayotgan 
g‗unchami? 

Xo‘blarda seningdek bir mahbub qani nozuk? 
Boshdin oyog‘i zebo, bel-u badani nozuk.
(
Lutfiy
)
 
Mazmuni: 
Go‗zallar ichida sendek boshdan oyog‗igacha zebo, bel-u badani nozik mahbub 
bormi?