Fanni o‘qitishdan maqsad fitots noz yoki o‘simliklar jamoasi, fitots noz

5-jadval
Quyida yong‘oqzor o‘rmonlaridagi turlarning sifat tarkibi k tirilgan
Dominant
turlar
Subdominant
turlar
Ass ktator 
turlar 
Noyob 
turlar
1 yong‘oq
do‘lana
Pista
Shirach
2 olma
turang‘il
Zarang
Lola
3 tog‘olcha
tobulg‘i
Zirk
O‘zbekiston
4 qo‘ng‘irbosh na’matak
Uchqat
Chinniguli
5
irg‘ay
Maymunjon
6 tak-tak
kamxastak
Dastarbosh
7
shilvi
kiyiko‘t
8
qizilmiya
9
Ermon
10
ko‘ko‘t
11
o‘lmaso‘t
12
oqso‘xta
Tog‘larning o‘rtacha balandliklardagi yonbag‘irlari, asosan, archa-zor,
quyiroq qismida yong‘oqzor, bodomzor, olmazor, do‘lanazor, pista-zor, turli xil
buta va baland o‘t o‘simliklari bilan qoplangan. Tog‘li o‘r-monlarning ko‘pchilik
qismi siyrakligi, ba’zi joylarda esa ularning bu-tunlay yo‘qolib k tganligi ma’lum.
Shuning uchun tog‘ yonbag‘irlarida o‘ydim chuqurliklar va tik jarliklar vujudga
lgan, ko‘p joylarda tup-roqlar yuvilib k tgan. Nurash hodisasi natijasida tog‘
jinslari ochilib qolgan.
O‘simlik guruhlaridagi har bir o‘simlik turining uchrash darajasi, miqdori
ko‘p yoki oz bo‘lishi mumkin. Gulli o‘simliklar t rritoriyasida ko‘p uchrasa,

---

35
gullagan vaqtda ko‘zga yaqqol tashlanib, manzara hosil qiladi. Bu o‘simliklar
ayrim yaruslarda dominant (ustun)lik qiladi. Har bir yarus va o‘simlik
assosatsiyasida ustunlik qiluvchi o‘simliklarning ikkinchi darajalilari subdominant
yiladi. Bu yerda shuni yaxshi tushi-shish k rakki, mo‘lligi dominant
o‘simliklardan ozroq kam bo‘lgan o‘simliklarga subdominantlar d yiladi.
Dominantlik o‘simlik guruhlarini nomlashda katta ahamiyatga ega. U doimiy va
vaqtincha bo‘lishi mum-kin. Doimiy dominantlik o‘simlik butun v
tatsiya
davrida saqlanadi. Vaqtincha dominant o‘simlik rivojlanish davrining ma’lum bir
fazasida bo‘lib, so‘ng boshqa o‘simliklar bilan almashinadi.
O‘simlik jamoalarining nomi shu yerda uchrovchi dominant va subdominant
o‘simliklar nomi bilan aytiladi. Masalan: t rak-jiydazor ja-moasi, jiydazor-
yulg‘unzor jamoasi, jingil-shirinmiya jamoasi, achchiq-miya-yantoq jamoasi,
qamish-qo’g‘a jamoasi, oqbosh-shamak jamoasi. Talabalar 25x25 m maydondagi
o‘simliklar nomlarini aniqlaydi. Ular shu yerdagi dominant va subdominant
o‘simliklarni aniqlab, daftarga yozib oladilar.